Trauma of drama?

/0 Reacties/in /door

Slachtoffers van narcistische mishandeling krijgen in de hulpverlening nog te vaak te horen dat een relatie met een narcist niet traumatisch is. Een opmerking die zelfs her-traumatiserend kan zijn want de meeste slachtoffers komen met (complexe) PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom) uit dergelijke relaties. Zijn mijn collega’s ongevoelig of onkundig? Nee dat geloof ik niet. Ik geloof (uiteraard zijn er zoals in iedere beroepsgroep uitzonderingen) dat de meeste mensen werkzaam in de hulpverlening hun cliënten een warm hart toedragen. Het probleem is echter dat de aandacht voor narcisme redelijk recent is en dat sommige collega’s niet opgeleid zijn op dit gebied. Je kunt als hulpverlener ook niet alles wat je cliënten meegemaakt hebben zelf ervaren hebben en dus ontbreekt het hen vaak aan de kennis en het begrip over hoe diep dergelijke mishandeling gaat.

Ik merk dit ook aan sommige reacties van collega’s op mijn boek Monddood over dit onderwerp wat binnenkort uitkomt. Veruit de meesten reageren enorm positief; schaffen het boek al in de voorverkoop aan en geven aan dat ze er graag meer over willen weten omdat het zo actueel is en het een groot maatschappelijk probleem vormt. Maar een gelukkig veel kleinere groep reageert sceptisch. Het meest gehoorde tegenargument is dat er toch wel iets mis moet zijn geweest met het slachtoffer dat ze zich zo hebben laten behandelen door de narcist. Of dat slachtoffers altijd mensen zijn met een laag zelfbeeld. Ik probeer dan uit te leggen dat slachtoffers over het algemeen gezonde mensen zijn. Vaak sterke, stabiele, intelligente en empathische mensen die hun leven behoorlijk op orde hadden voordat ze de narcist ontmoetten. Dat narcistische mishandeling zo subtiel start en zo complex is dat de meeste professionals het niet eens herkennen als het voor hun ogen gebeurt. Dat dit nu juist maakt dat deze slachtoffers zich gaan afvragen of het aan hen ligt, waardoor een laag zelfbeeld gecreëerd wordt door de narcist.

Het is, om het populistisch te zeggen, zeer complexe mindfuck die er volledig op gericht is het slachtoffer te ondermijnen, isoleren en kapot te maken in alle opzichten. Het is alsof ze zich voeden met de kracht van het slachtoffer; dat wat ze zelf missen het slachtoffer ontnemen zodat ze zich goed kunnen voelen over zichzelf. Soms gaat dat ook gepaard met fysiek geweld en/of seksueel misbruik, maar niet altijd. Het meest kenmerkende is de psychische mishandeling en die maakt nu juist dat het slachtoffer niet snel weggaat ook niet als er wel sprake is van fysiek geweld en/of seksueel misbruik. Als je dit nooit zelf meegemaakt hebt dan is het moeilijk om te begrijpen hoe een slachtoffer hierin terechtkomt. In mijn boek heb ik het volgende citaat van Judith Herman uit haar boek Trauma en Herstel opgenomen: ‘Buitenstaanders die niet weten wat het is om langdurig in doodsnood te verkeren of geen inzicht hebben in dwangmethoden denken vaak dat zij in dezelfde omstandigheden meer moed zouden tonen en van meer verzet blijk zouden geven dan het slachtoffer. Vandaar dat men zo vaak geneigd is een verklaring voor het gedrag van het slachtoffer te zoeken in persoonlijkheidsdefecten of morele gebreken.’

Des te triester is het als je dan eindelijk de moed op kan brengen om uit de relatie te stappen en met je gekwetste ziel onder je arm tegenover een hulpverlener gaat zitten die jouw trauma ontkent. Vaak komt het slachtoffer dan niet meer terug en schaamt zich nog dieper over zichzelf. In sommige gevallen zelfs zo erg dat ze terugkeren naar de narcist. Want de hulpverlener zegt ook dat er iets mis is met het slachtoffer. Als het slachtoffer wel terugkeert naar de hulpverlener wordt er vaak ingezet op de behandeling van depressie, angststoornis, burn-outklachten of het verhogen van het zelfbeeld. Niks mis mee zou je kunnen zeggen. Echter zolang er onverwerkt trauma is zal de therapie die hierop gericht is nauwelijks aanslaan en geeft het het slachtoffer nog meer het gevoel dat er, zoals de narcist al zo vaak gezegd heeft, iets mis is met hem/haar. Als je brein en lijf nog vol zitten met trauma ben je als het ware ‘bevroren’ in de traumatische gebeurtenissen. Hierdoor is er geen ruimte om iets nieuws in beweging te brengen. Terwijl als het trauma met behulp van traumatherapie verwerkt is, de levensenergie weer kan stromen, je kracht terugkomt waardoor het makkelijker wordt je zelfvertrouwen (weer) op te bouwen en je voor jezelf een gelukkiger leven kunt creëren.

Om die reden heb ik naast mijn autobiografische verhaal in mijn boek Monddood-Ontsnap aan een narcist een katern opgenomen met de feiten achter het verhaal maar ook een onderzoek bij andere slachtoffers en een checklist: is mijn partner een narcist? Uiteraard is dit fijn voor slachtoffers en hun omgeving om te lezen en zo meer inzicht te krijgen. Maar ik richt me ook tot de (jeugd) hulpverlening en politie. Klik hier voor meer informatie.

Veel liefs,

Annemarie

Herstellen van narcisme volgens de rouwfases

/0 Reacties/in /door

Elisabeth Kübler-Ross (een Zwitsers-Amerikaans psychiater) is beroemd geworden om haar pionierswerk rond de verschillende fasen van rouw. Ze heeft deze vijf fasen: ontkenning, boosheid, onderhandelen, verdriet/depressie en aanvaarding ontdekt. Ik heb gemerkt dat deze ook van toepassing zijn op het herstel van een narcistische relatie. Laten we ze eens stap voor stap doornemen en kijken hoe ze van toepassing zijn op het herstellen van een relatie met een narcist.

Ontkenning

Zolang je in deze fase verkeerd stap je niet snel uit de relatie met de narcist. In deze fase ben je nog flink in zijn of haar ban. ‘Gaslighting’ (nadere uitleg in mijn andere blog): emotionele mishandeling heeft je nog flink in de greep. Je houdt je nog steeds vast aan de momenten dat de narcist wel lief en zorgzaam is en verdoezelt je eigen pijn. Er is sprake van veel zelftwijfel en dit ondermijnt je zelfvertrouwen.

Boosheid

Je begint te vermoeden dat je met een narcist te maken hebt. Je informeert jezelf bijvoorbeeld door een blog als ‘Narcist of niet’ te lezen en komt tot de conclusie dat je wel eens met een narcist te maken zou kunnen hebben. Na soms wel jaren van jezelf afvragen of je gek bent kom je erachter dat je (emotioneel) mishandelt bent. Je voelt de boosheid vanbinnen maar daar kun je naar de narcist niets mee omdat deze je direct terugbetaalt met wederom een portie (verbaal) geweld.

Onderhandelen

Nu je het eigenlijk (bijna) zeker weet dat je met een narcist te maken hebt denk je wellicht dat je hem of haar kunt veranderen. Anderen zeggen tegen je ‘Ga toch bij hem/haar weg.’ (blog) Maar jij denkt dat je de narcist kunt helpen. Maar ook dat je zelf dingen anders of niet moet doen zodat hij/zij je niet langer kwelt. Je hebt immers zijn/haar andere kant ook gezien. Je wil er alles aan doen om de charmante, lieve, zorgzame persoon die hij/zij ooit was weer terug te halen.

Verdriet/depressie

Dan merk je dat niets werkt. Je hebt alles al geprobeerd met de narcist: redelijk zijn, boos worden, verdrietig zijn, smeken etc. Je komt tot de conclusie dat hij/zij nooit zal veranderen en dat doet pijn. Jouw beeld van de relatie is voorgoed kapot en dat maakt je intens verdrietig, zelfs depressief nu er geen gezonde toekomst voor de relatie blijkt te zijn.

Aanvaarding

Je brengt langzaam de moed op om uit de relatie te stappen. Of dit nu een liefdesrelatie, een vriendschap of een werkrelatie is; jij moet zo ver mogelijk bij de narcist weg. Als je dan weg bent merk je dat je nog vaak terugschiet in één of meerdere vorige rouwfases. Dat maakt je vaak kwetsbaar en hier probeert de narcist gebruik van te maken. Stalken, pesten en treiteren maar ook smeken om terug te komen en spijtbetuigingen komen vaak na enige tijd radiostilte van jouw kant op gang. Soms laat je hem/haar toch nog weer even toe in je leven om vervolgens weer alle rouwfases te doorlopen. Totdat je sterk genoeg bent om volledig in ‘no contact’ te gaan. Dit houdt in werkelijk nergens meer op reageren, het liefst helemaal geen contact meer. Als er kinderen zijn gaat dat vaak niet maar dan hou je het op minimaal contact en zeker geen enkele vorm van emotioneel contact. Deze fase valt niet mee. Het is vooral doorzetten en op je tong bijten. Je pijn met anderen en/of een therapeut verwerken. Maar dan komt de opluchting en ga je je leven herinrichten zonder de narcist. Met behulp van therapie verwerk je je trauma’s en (her)bouw je je zelfvertrouwen. Je mag weer zijn wie je werkelijk bent.

Herstellen van narcistische mishandeling kan dus wel degelijk. Ik heb het zelf ook gedaan. Het was niet makkelijk, in mijn geval duurde de hel acht jaar. Ik heb er recentelijk een boek,  Monddood- Onstnapt aan een narcist, over geschreven . Naast mijn autobiografische verhaal  is in mijn boek een katern opgenomen met de feiten achter het verhaal, een onderzoek bij andere slachtoffers en een checklist: is mijn partner een narcist? Uiteraard is dit fijn voor slachtoffers en hun omgeving om te lezen en zo meer inzicht te krijgen. Maar ik richt me ook tot de (jeugd) hulpverlening en politie. Klik hier voor meer informatie.

Liefs,

Annemarie

PS heb je een steuntje in rug nodig van een therapeut die tevens ervaringsdeskundige is? Ik heb nog enkele plekken vrij in mijn praktijk, klik hier voor meer info

 

 

 

 

Gaslighting: emotionele mishandeling

/1 Reactie/in /door

Mensen die lijden aan een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) maken gebruik van een vorm van manipulatie die gaslighting wordt genoemd. Gaslighting is een vorm van emotionele mishandeling gehanteerd door deze mensen: narcisten. Iemand die aan het gaslighten is, zal proberen je te laten twijfelen aan jouw perceptie van de werkelijkheid. De narcist kan je op deze manier overtuigen dat jouw herinneringen verkeerd zijn of dat je overdreven reageert op een gebeurtenis. De narcist kan dan zijn eigen gedachten en gevoelens presenteren als “de echte waarheid”. De term vindt zijn oorsprong in een toneelstuk uit 1938 genaamd Gas Light. In het stuk probeert de man van een vrouw haar ervan te overtuigen dat ze mentaal onstabiel is. Hij brengt kleine veranderingen aan in haar omgeving, zoals het dimmen van de (gas)lampen in hun huis en overtuigt haar dat ze zich deze veranderingen inbeeldt.

Gaslighting is dus een tactiek bedoeld om je aan je eigen gedachten en gevoelens te laten twijfelen. In het begin is dit subtiel. Als je bijvoorbeeld een verhaal vertelt, kan de narcist een klein detail tegenspreken. Wanneer je dan toegeeft dat je het bij dit detail bij het verkeerde eind had, zal de narcist dit een volgende keer gebruiken om je geheugen in twijfel te trekken. In eerste instantie zal je dan wat de narcist zegt betwijfelen en misschien het gevoel hebben dat er iets mis is in de relatie. Maar omdat elk gaslighting incident zo klein is, is het moeilijk om er precies de vinger op te leggen. Na verloop van tijd ga je hierdoor twijfelen aan je eigen emoties en herinneringen. De narcist blijft je met regelmaat vertellen dat je geheugen niet optimaal is of dat je emoties “onredelijk” zijn. De narcist gebruikt dit om controle over je te krijgen. Gaslighting komt voor binnen een relatie maar ook in platonische contexten als een ouder-kind relatie, vriendschap of op de werkplek.

Voorbeelden van gaslighting zijn:

  • Achterhouden: weigeren te luisteren of doen alsof ze het niet begrijpen. Voorbeeld: ‘Ik heb geen tijd om naar deze onzin te luisteren.’
  • Weerleggen: je geheugen in twijfel trekken. Een narcist kan ontkennen dat gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Ze kunnen ook details verzinnen van een gebeurtenis die niet heeft plaatsgevonden. Voorbeeld: ‘Ik hoor het je zeggen! Je herinnert je onze gesprekken nooit goed.’
  • Vergeten/ontkennen: de narcist doet alsof hij/zij gebeurtenissen vergeten is die zijn gebeurd om zo jouw herinnering verder in twijfel te brengen. Voorbeeld: ‘Waar heb je het over? Dat heb ik je nooit beloofd.’
  • Blokkeren/afleiden: het onderwerp wijzigen om de aandacht af te leiden van een onderwerp. Een narcist kan een gesprek verdraaien in een argument over jouw geloofwaardigheid. Voorbeeld: ‘Heb je weer met je moeder gesproken? Zij brengt je altijd op domme ideeën.’
  • Trivialiseren: beweren dat een persoon overdreven reageert op kwetsend gedrag. Deze techniek laat je geloven dat je emoties ongeldig of overdreven zijn. Voorbeeld: “Je bent zo gevoelig! Alle anderen vonden mijn grap grappig.”

Een narcist gebruikt dan jouw “fouten” en “overreacties” om zichzelf als slachtoffer te presenteren. Een narcist kan bijvoorbeeld net zo lang beschuldigingen naar je schreeuwen totdat je je stem verheft om gehoord te worden. De narcist breekt dan het gesprek af en beweert dat je “onbeheerst” en “te agressief” bent.

De eerste stap om jezelf te beschermen tegen gaslighting is het herkennen van de aanwezigheid ervan. Als je eenmaal weet dat je gemanipuleerd wordt kun je makkelijker je eigen werkelijkheid bepalen. Neem geen verantwoordelijkheid voor de acties van de narcist als deze beweert dat jij de mishandeling hebt uitgelokt. Offer jezelf niet op om hun gevoelens te sparen. Zelfs als je je hele leven wijdt aan het gelukkig maken van een narcist zal deze nooit met gaslighting stoppen omdat de narcist dit nodig heeft om een leegte in zichzelf te vullen.  Zorg dat je jouw waarheid onthoudt. Dat de narcist zeker van zichzelf lijkt wil nog niet zeggen dat hij/zij gelijk heeft. Maak geen ruzie op de voorwaarden van een narcist. Als de narcist feiten verzint kan er nooit sprake zijn van een constructief gesprek. Onthoud dat je niet alleen bent. Vrienden en familie kunnen emotionele steun en bevestiging bieden. Als je je sociale kring (opnieuw) opbouwt, kunnen deze je opnieuw leren hoe je anderen en jezelf kunt vertrouwen. Vaak is therapie nodig. Een therapeut is een neutrale partij die jouw realiteitszin kan helpen versterken en je kan helpen ongezond gedrag te herkennen. Ook kun je leren hoe je psychologische manipulatie kunt weerstaan.

Ik heb er recentelijk een boek: ‘Monddood- aan een narcist ontsnapt’, over geschreven. Naast mijn autobiografische verhaal  is in mijn boek een katern opgenomen met de feiten achter het verhaal, een onderzoek bij andere slachtoffers en een checklist: is mijn partner een narcist? Uiteraard is dit fijn voor slachtoffers en hun omgeving om te lezen en zo meer inzicht te krijgen. Maar ik richt me ook tot de (jeugd) hulpverlening en politie. Klik hier voor meer informatie.

Liefs, Annemarie