Het onzichtbare gevolg

Codependency bij volwassen KOPP-kinderen en de link met narcistisch misbruik

De ervaringen uit onze kindertijd hebben een diepgaand effect op onze volwassenheid en ons vermogen om relaties aan te gaan. Voor kinderen van ouders met psychische problemen, ook wel KOPP-kinderen genoemd (Kinderen van Ouders met Psychische Problemen), kan het opgroeien in een dergelijke omgeving leiden tot een unieke reeks uitdagingen. Een van de gevolgen van een dergelijke jeugdervaring is het ontstaan van codependency. Bovendien hebben veel volwassen KOPP-kinderen de neiging om slachtoffer te worden van narcistische partners, wat hun codependency-patronen verder versterkt. In dit blog zullen we verkennen hoe volwassen KOPP-kinderen vatbaar kunnen zijn voor codependency en de specifieke dynamiek tussen KOPP-kinderen en narcistische partners.

Wat is codependency?

Codependency is een disfunctioneel gedragspatroon waarbij iemands eigenwaarde en welzijn afhankelijk zijn van het voldoen aan de behoeften van anderen. Het is een onevenwichtige relatie waarbij de codependent voortdurend bezig is met het tevredenstellen van anderen ten koste van zichzelf. Dit gedragspatroon kan voortkomen uit een jeugd waarin KOPP-kinderen de verantwoordelijkheid op zich hebben genomen voor de emotionele en/of fysieke zorg van hun ouders.

De impact van een jeugd als KOPP-kind en de link met narcistische partners

Volwassen KOPP-kinderen hebben vaak een verhoogde kans om, net als ik 17 jaar geleden, slachtoffer te worden van narcistische partners. Dit komt doordat ze gewend zijn geraakt aan het aanpassen aan de behoeften en grillen van hun ouders. Ze zijn geconditioneerd om hun eigen behoeften te negeren en zichzelf volledig ten dienste te stellen van anderen. Dit maakt hen kwetsbaar voor narcistische partners, die manipulatief, egocentrisch en behoeftig zijn.

Narcistische partners maken gebruik van de codependente patronen van volwassen KOPP-kinderen. Ze voeden het gevoel van verantwoordelijkheid en schuld bij hun partner, waardoor ze steeds meer afhankelijk worden van de narcist. De narcist zorgt ervoor dat de codependente partner zich voortdurend ondergewaardeerd, onbelangrijk en incompetent voelt, wat de bestaande codependency-patronen versterkt. Iets wat ik uitgebreid beschreven heb in mijn recent verschenen boek: ‘Monddood, aan een narcist ontsnapt’.

Het doorbreken van de codependency-cyclus in narcistische relaties

Het doorbreken van de codependency-cyclus in narcistische relaties is buitengewoon uitdagend vanwege de manipulatieve aard van de narcist. Het vereist een moedige stap naar zelfonderzoek en zelfzorg. Hier zijn enkele stappen die kunnen helpen bij het bevrijden van codependency en het omgaan met een narcistische partner:

Zelfreflectie: Onderzoek je eigen gedragspatronen en herken de dynamiek van de relatie. Begrijp de manipulatieve tactieken die de narcist gebruikt om je afhankelijk te maken en je eigenwaarde te ondermijnen.
Grenzen stellen: Leer om gezonde grenzen te definiëren en deze duidelijk te communiceren. Wees assertief en weiger toe te geven aan manipulatie en misbruik.
Zoek steun: Zoek professionele hulp om je te begeleiden bij het herstellen van je eigenwaarde en het leren herkennen van gezonde relaties. Steun van andere volwassen KOPP-kinderen en slachtoffers van narcistisch misbruik kan ook waardevol zijn.
Zelfzorg: Prioriteer je eigen welzijn en geluk. Ontwikkel gezonde zelfzorggewoonten en focus op het herstellen van je eigen identiteit en zelfvertrouwen.

Conclusie

Volwassen KOPP-kinderen hebben vaak te maken met codependency-patronen, en helaas zijn ze ook vatbaar voor het worden van slachtoffers van narcistische partners. De dynamiek tussen KOPP-kinderen en narcistische partners versterkt de codependency en maakt het moeilijker om de cyclus te doorbreken. Het is essentieel voor volwassen KOPP-kinderen om bewust te worden van deze patronen, steun te zoeken en zichzelf de nodige zorg en liefde te geven om te genezen en gezonde relaties op te bouwen. Ik wil hier nogmaals benoemen dat codependency geen diagnose is: er is er niets mis met je. Je hebt geen aandoening en bent ook niet zwak. Codependency is een overlevingsmechanisme, een coping stijl die je nodig had om jezelf te beschermen in je jeugd en later in een relatie met een narcistische partner.

Het betekent eigenlijk dat je kerngezond bent en dat jouw systeem een manier gevonden heeft om overeind te blijven. Het is ook allesbehalve jouw schuld dat je ouders geen gezonde volwassen ouders konden zijn en net zomin is het jouw schuld dat een narcistische partner misbruik van jou (ge)maakt (heeft). Het gaat mij puur om jou, mooi mens, dat je gaat zien hoe mooi je werkelijk bent en dat jij het verdient om gelukkig te zijn, dat jij op de eerste plaats mag komen en aan jouw eigen behoeftes tegemoet mag komen.

Een KOPP-kind heeft vaak enorme talenten op het gebied sociale contacten en zal zich vaak aangetrokken voelen tot beroepen waarin zij anderen kunnen ondersteunen. Als je, na jouw verwerkingsproces, leert om op gezonde wijze deze talenten in te zetten kom je echt tot volle bloei op alle gebieden in je leven. Ik noem het dan ook “vruchtbare littekens”.

Liefs,

Annemarie

PS Wist je al dat mijn boek ‘Monddood, aan een narcist ontsnapt‘ verschenen is?

De onzichtbare handlangers

Flying monkeys in het narcisme rijk

In het complexe web van narcistische relaties ontstaat er een groep mensen om de narcist heen die zowel bewust als onbewust bijdragen aan de voortdurende machtsmisbruik en manipulatie. Deze noemen we de ‘flying monkeys’ – een term ontleend aan L. Frank Baum’s ‘The Wonderful Wizard of Oz’. In deze klassieke roman zijn de vliegende apen de trouwe dienaren van de kwaadaardige heks van het westen, die zij gebruikt om haar snode plannen uit te voeren.

In de context van narcistisch misbruik, verwijst ‘flying monkeys’ naar de mensen die de narcist gebruikt om zijn/haar doelwit verder te controleren of te mishandelen. Dit kunnen vrienden, familieleden, collega’s of zelfs therapeuten zijn, die vaak onbewust worden gemanipuleerd om als instrument van de narcist te dienen. Deze ‘flying monkeys’ voeren vaak verschillende taken uit, variërend van het verspreiden van geruchten en het aanzetten tot isolatie, tot het ondersteunen van de narcist in het uitoefenen van gaslighting; een vorm van manipulatie die bedoeld is om het slachtoffer aan hun eigen waarneming en geheugen te laten twijfelen.

Het trieste aan de rol van ‘flying monkeys’ is dat ze vaak zelf ook slachtoffers zijn van de narcistische manipulatie. Ze zijn meestal onwetend over hun rol en geloven dat ze handelen in het belang van de narcist of zelfs het slachtoffer. In andere gevallen kunnen ze ook bang zijn voor de narcist of bang zijn om zelf het doelwit van het misbruik te worden. Het erkennen van de rol van ‘flying monkeys’ in narcistische misbruikdynamieken is cruciaal voor slachtoffers die uit een dergelijke situatie proberen te komen. Bewustwording van deze dynamiek kan helpen bij het herkennen van ongezonde patronen en bij het vaststellen van grenzen. Het is ook essentieel voor de ‘flying monkeys’ zelf om zich bewust te zijn van de mogelijkheid van manipulatie. Als we ons bewust zijn van de tactieken van narcisten, kunnen we onszelf beter beschermen en kunnen we voorkomen dat we ongewild deelnemen aan het veroorzaken van schade.

Het begrip ‘flying monkeys’ werpt een onthullend licht op de complexiteit en reikwijdte van narcistisch misbruik. Het herinnert ons eraan dat narcisme niet alleen invloed heeft op de directe relatie tussen de narcist en diens slachtoffer, maar ook een veel breder netwerk van relaties kan beïnvloeden en verstoren. Het onderkennen en begrijpen van deze dynamieken is een belangrijke stap op weg naar herstel en genezing, en vormt een cruciale bijdrage aan het bewustzijn en de preventie van narcistisch misbruik.

In mijn eigen omstandigheden, nu bijna 18 jaar geleden, heb ik enorm veel te maken gehad met deze zogenaamde ‘flying monkeys’. Dusdanig dat ik zelfs na het overlijden van mijn narcistische ex nog 4 jaar narcistisch misbruik heb moeten doorstaan van deze ‘handlangers’ van mijn ex. Ik was nergens meer veilig. Niet in mijn eigen huis, niet op straat en niet op mijn werk. Overal werd ik belaagd (meer hierover in mijn boek). Het vraagt enorm veel van een mens om overeind te blijven als je dagelijks gestalkt, bedreigd, veroordeeld en getreiterd wordt en iedereen een negatief beeld van je heeft en je zo dus ook behandelt. Het zijn tropenjaren geweest maar ik ben er doorheen gekomen en ben goed hersteld. Maar wat zou het fijn zijn als niemand anders dat meer hoeft te overkomen. Daarom: laat je nooit meeslepen in het moddergooien. Gezonde mensen zullen dat nooit van je verlangen.

Liefs,

Annemarie

Licht aan het eind van de tunnel

Herstellen na een relatie met een narcist

Na een relatie met een narcist kan het voelen alsof je bent achtergelaten in een doolhof van verwarring, pijn en zelftwijfel. Je kan je overweldigd voelen door een mix van emoties – van opluchting tot schaamte, van verdriet tot woede. Het is belangrijk om te begrijpen dat deze gevoelens normaal zijn. Wat je hebt meegemaakt is niet normaal, maar je reactie op dergelijk misbruik is dat wel. Het herstelproces na narcistisch misbruik kan lang en moeilijk zijn, maar het is zeker haalbaar. Hier zijn enkele stappen die je op weg kunnen helpen naar genezing:

  • Acceptatie: De eerste stap is het erkennen van het misbruik dat heeft plaatsgevonden. Je bent niet gek, overdreven of te gevoelig – wat je hebt meegemaakt is echt en het was verkeerd. Het kan moeilijk zijn om te accepteren dat je misbruikt bent, vooral als het misbruik psychologisch was en de misbruiker iemand was die je vertrouwde of van wie je hield. Echter, het accepteren van de realiteit van het misbruik is de eerste stap naar genezing. Het is belangrijk om te erkennen dat je pijn terecht is, en dat wat je hebt meegemaakt niet jouw schuld was. Deze eerste stap kan erg moeilijk zijn, omdat het confronteren van het feit dat je in een misbruikrelatie bent geweest vaak pijnlijk is. Narcisten zijn meesterlijk in gaslighting, een vorm van psychologisch misbruik waarbij ze twijfel zaaien over de realiteit van hun slachtoffers, wat kan leiden tot zelftwijfel (lees hier mijn blog over gaslighting). Het kan tijd kosten om de realiteit van de situatie te accepteren. De sleutel hier is geduld en begrip voor jezelf. Je kan niet alles in één keer verwerken; neem de tijd die je nodig hebt. Bijvoorbeeld, je zou kunnen beginnen met het schrijven in een dagboek over je ervaringen. Het uiten van je gevoelens en het documenteren van de realiteit van je relatie kan je helpen om te accepteren wat er is gebeurd. Wist je dat mijn recent verschenen boek ‘Monddood-aan een narcist ontsnapt’ vrijwel volledig gebaseerd is op mijn eigen dagboeken uit die tijd?
  • Kennis: Leer over narcisme. Hoe meer je begrijpt over deze persoonlijkheidsstoornis, hoe beter je in staat zult zijn om te begrijpen wat er is gebeurd en waarom het niet jouw schuld was. Het begrijpen van de dynamiek van narcistisch misbruik kan je helpen om te begrijpen wat er is gebeurd en waarom. Het kan je ook helpen om jezelf niet de schuld te geven, want narcisten zijn meesters in manipulatie en gaslighting. Door te leren over narcistische persoonlijkheidsstoornis, krijg je de tools die je nodig hebt om te herstellen en om te voorkomen dat je in de toekomst in vergelijkbare situaties belandt. Kennis is macht. Het leren over de narcistische persoonlijkheidsstoornis, de tactieken die narcisten gebruiken en de effecten die het kan hebben op hun slachtoffers, kan helpen bij het begrijpen van wat je hebt meegemaakt. Boeken, artikelen, blogs en podcasts over narcistisch misbruik kunnen nuttige hulpmiddelen zijn. Bovendien kan kennis over narcisme je helpen om de zogenaamde rode vlaggen van dergelijk gedrag in de toekomst te herkennen en te vermijden. Dit kan betekenen dat je boeken leest zoals ‘Monddood-aan een narcist ontsnapt’ van Annemarie Braun. Met name het ‘De feiten’ gedeelte na het autobiografische gedeelte geven je veel inzicht als het gaat om de relatiedynamiek net als de checklist ‘Is mijn partner een narcist’ achterin het boek of ‘Je leven in eigen hand’ van Iris Koops.
  • Zoek professionele hulp: Een therapeut die ervaring heeft met narcistisch misbruik kan enorm nuttig zijn. Hij of zij kan je helpen bij het navigeren door je gevoelens, bij het opnieuw opbouwen van je zelfvertrouwen en bij het leren van gezonde grenzen. Een therapeut die gespecialiseerd is in narcistisch misbruik kan je helpen bij het navigeren door het genezingsproces. Zij kunnen je helpen om traumatische herinneringen te verwerken, je zelfbeeld te herstellen en gezonde copingsmechanismen te ontwikkelen. Ze kunnen je ook helpen om je grenzen te herkennen en te versterken. Dit kan enorm nuttig zijn, om professionele hulp te zoeken zodat je er niet alleen voorstaat bij het verwerken van je ervaringen en bij het ontwikkelen van strategieën en hulpmiddelen om te herstellen. Therapie kan je ook helpen om een beter inzicht te krijgen in je eigen gedrag en patronen en om gezondere relaties op te bouwen. Een professional kan je naast traumatherapie ook helpen met bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie, wat kan helpen om destructieve denkpatronen te herkennen en te veranderen.
  • Steunnetwerk: Zoek steun bij mensen die je vertrouwt en die je ervaringen erkennen. Dit kunnen vrienden, familie of lotgenootgroepen zijn, zowel offline als online. Het hebben van een steunnetwerk kan van onschatbare waarde zijn tijdens je herstel. Mensen die je situatie begrijpen en valideren kunnen je helpen om je niet zo geïsoleerd en alleen te voelen. Het delen van je ervaringen kan ook therapeutisch zijn. Het is essentieel om een veilige en ondersteunende omgeving te hebben waarin je je ervaringen kan delen en bevestiging kan ontvangen. Wees voorzichtig met wie je je ervaringen deelt, omdat niet iedereen in staat is de complexiteit van narcistisch misbruik te begrijpen. Zoek naar mensen die je steunen en bevestigen. Dit kan betekenen dat je lid wordt van lotgenootgroepen voor slachtoffers van narcistisch misbruik, zowel online als offline. Dit kan je ook de kans geven om naar de ervaringen van anderen te luisteren en te leren van hun herstelprocessen. Om die reden nam ik ook mijn onderzoek bij lotgenoten op in mijn boek ‘Monddood’.
  • Zelfzorg: Vergeet niet om voor jezelf te zorgen. Dit kan betekenen dat je gezond eet, regelmatig beweegt, voldoende rust neemt, ontspannende activiteiten doet zoals lezen, mediteren, yoga of iets anders wat je helpt om je goed te voelen Neem de tijd om voor jezelf te zorgen, zowel fysiek als emotioneel. Narcistisch misbruik kan een enorme tol eisen van je mentale en fysieke gezondheid. Het is dus cruciaal om tijd en energie te investeren in zelfzorg. Herinner jezelf eraan dat het oké is om hulp te vragen en dat het belangrijk is om tijd voor jezelf te nemen. Dit kan variëren van het opzetten van een regelmatige slaaproutine tot het maken van tijd voor hobby’s of activiteiten waar je van geniet, zoals lezen, schilderen, yoga of wandelen in de natuur. Het kan ook betekenen dat je leert luisteren naar je lichaam en rust neemt wanneer je het nodig hebt. Yin yoga (meditatieve herstellende yoga) is mijn ‘go to’. Ook eens proberen? Klik hier
  • Grenzen: Leer je grenzen te stellen en te handhaven. Dit is een cruciale vaardigheid die je zal helpen bij toekomstige relaties. Narcisten hebben vaak weinig respect voor de persoonlijke grenzen van anderen. Het leren herkennen, communiceren en handhaven van je eigen grenzen is een belangrijke stap in je herstel. Dit kan je ook beschermen tegen toekomstig misbruik. Het opnieuw leren en instellen van je grenzen is een cruciale stap in het herstelproces. Dit omvat niet alleen het leren herkennen van wanneer je grenzen worden overschreden, maar ook het ontwikkelen van de vaardigheden om je grenzen effectief te communiceren en te handhaven. Dit kan betekenen dat je leert om ‘nee’ te zeggen zonder je schuldig te voelen of dat je bewuste keuzes maakt over wie je in je leven toelaat en welk gedrag je accepteert. Het kan ook betekenen dat je leert om je grenzen duidelijk en assertief te communiceren. Een goede therapeut kan je hierbij helpen.
  • Jezelf vergeven: dit gaat niet over het vergeven van de narcist, maar over het vergeven van jezelf. Het is belangrijk te beseffen dat je het beste deed met de informatie en hulpmiddelen die je toen had. Vergeving betekent niet dat je goedkeurt wat de narcist heeft gedaan; het betekent eerder dat je de last van woede en wrok loslaat, wat je in staat stelt om verder te gaan. Het houdt vooral in dat je jezelf vergeeft. Niemand is perfect en narcisten bespelen je zo geraffineerd dat je het niet had kunnen voorzien. Veel lotgenoten (ook ik destijds) geven zichzelf de schuld van het in een dergelijke giftige relatie geraken. Dat is ook de reden dat ik, als therapeut, naar buiten treed over de giftige relatie die ik had met mijn narcistische ex. Het kan écht iedereen overkomen. Jezelf vergeven is een belangrijk onderdeel van genezing, omdat het helpt om de wonden te helen en ruimte te maken voor een nieuw hoofdstuk in je leven. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je meditatie of mindfulness-technieken gebruikt om los te laten en vrede te vinden. Mindfulness een keer proberen? Volg deze link. Het kan ook betekenen dat je schrijft in een vergevingsdagboek, waar je opschrijft wat je jezelf vergeeft of dat je werkt met een therapeut om eventuele schuldgevoelens of wrok die je vasthoudt te verwerken.

Elk van deze stappen is een proces en kan tijd en moeite kosten. Het is belangrijk om jezelf toe te staan om door elk van deze stappen in je eigen tempo te gaan. Herstel is geen lineair proces en het is oké om dagen te hebben waarop je je overweldigd voelt of een terugval ervaart; er zullen ups en downs zijn. Wat belangrijk is, is dat je blijft proberen en blijft geloven in jezelf en je vermogen om te genezen. Vergeet niet: je bent sterker dan je denkt en je verdient liefde en respect. Het licht aan het einde van de tunnel wacht op je en elke stap, hoe klein ook, brengt je dichterbij naar een leven vol rust, zelfliefde en geluk.

Het is belangrijk te onthouden dat herstel een persoonlijk en individueel proces is. Wat voor de één werkt, werkt misschien niet voor de ander. Het gaat erom je eigen weg naar genezing te vinden en te doen wat voor jou het beste voelt.

Als je ervaart dat je een steuntje in de rug hierbij wilt mag je altijd contact met me opnemen: info@annemariebraun.nl. Ik werk zowel vanuit mijn praktijk in Bodegraven als online.

Liefs,

Annemarie

Onzichtbare ketting

‘Geloof je mij Annemarie?’ zijn donkere ogen kijken me doordringend aan terwijl hij me dit in een uur tijd voor de derde keer vraagt.
‘Met heel mijn hart,’ antwoord ik hem.
Tranen wellen op in zijn ogen. ‘Niemand gelooft me. Ik ben overal al voor hulp geweest. De politie, (jeugd-) hulpverlening, advocaten en psychologen. Geen van allen geloven dat mijn vrouw me mishandelt, kleineert en dreigt met het ontvoeren van ons kind. Ik kan nergens heen.’
‘Ik geloof je. Sterker nog ik heb in jouw schoenen gestaan.’ Ik zou hem willen omhelzen en troosten maar dat is niet te doen gebruikelijk in mijn vak. Maar ik zie dat mijn woorden al een troostend effect op hem hebben. Erkenning is zo essentieel voor ons allen. Gehoord worden, gezien worden is zo helend al verandert het natuurlijk niets aan zijn verschrikkelijke situatie.

Vandaag is het 5 mei en vieren we onze bevrijding en wat een geschenk het is dat we in dit land in vrijheid kunnen leven. We mogen uitkomen voor onze mening, hebben recht van spreken en hoeven niet in angst voor ons leven te leven.

Toch zitten veel mannen en vrouwen gevangen, vastgebonden aan een onzichtbare ketting. Ze leven dagelijks in angst, soms zelfs voor hun leven. Ze worden psychisch en in sommige gevallen ook lichamelijk mishandeld, gehersenspoeld en bedreigd. Ze zijn gevangenen in een spreekwoordelijke gevangenis. Gegijzeld door iemand die ooit tegen hen zei dat ze van hen hielden en nu de hel op aarde voor ze gecreëerd heeft. Maar niemand die het ziet of weet. Deze strijders gaan onopgemerkt door het leven, monddood gemaakt door degene die ze liefhebben of hadden. Ze strijden vaak zonder enige steun voor hun kinderen. Kinderen die net als zij gevangenen zijn. Kinderen die ingezet worden door hun narcistische partner voor diens eigen belang.

Het is tegenstrijdig wat ik hier schrijf want ja, we leven in een vrij land en in theorie zou bovenstaande man dus uit zijn gevangenis weg kunnen lopen. Maar voor slachtoffers van narcistische mishandeling gaat die vlieger niet zomaar op. Ten eerste heeft er zoveel gaslighting (een hersenspoeling methode die ik in een ander blog nader uitleg) en vernedering plaatsgevonden dat het slachtoffer zichzelf, de eigen identiteit, volledig is kwijtgeraakt waardoor slachtoffers onzeker over zichzelf en hun kunnen zijn geworden. Maar daarnaast is er ook nog de constante dreiging. Doordat narcisten hun slachtoffers in die eerste overweldigende mooie periode van het begin van de relatie onopvallend maar uiterst gecalculeerd bestudeerd hebben kennen ze precies hun angsten en kwetsbaarheden. Hier maakt een narcist maar wat graag gebruik van. De bedreigingen lopen uiteen van het afnemen van de kinderen, het slachtoffer of diens dierbaren iets aandoen, ervoor zorgen dat het slachtoffer de baan of reputatie kwijtraakt tot ervoor zorgen dat het slachtoffer financieel volledig aan de grond raakt. De narcist dreigt niet alleen maar doet dit ook. Slachtoffers die al eerder geprobeerd hebben weg te komen bij een narcist hebben dit al ondervonden.

Het wrange is dat de buitenwereld hier vrijwel altijd niets van merkt. De narcist is vaak of een charmante, intelligente persoonlijkheid met een goede maatschappelijke positie of de narcist heeft zichzelf naar buiten toe neergezet als een persoon die medelijden oproept, zelf een slachtoffer is. Zodoende wordt het echte slachtoffer maar niet of nauwelijks geloofd. De narcist heeft er allang voor gezorgd dat het slachtoffer geïsoleerd is van familie en vrienden dus die weten niet wat er speelt. Het slachtoffer schaamt zich, vraagt zich zelfs af of het niet aan hem/haar ligt en durft daarom niet uit te reiken naar de door de narcist verbannen familie en vrienden. Er zijn dus geen getuigen van het psychische en soms ook fysieke geweld naar het slachtoffer anders dan de kinderen. Kinderen die zich ook niet durven uit te spreken over het gedrag van hun narcistische ouder omdat ze maar al te goed weten wat voor straffen hierop staan.

In de (jeugd-) hulpverlening die soms door buren of andere omstanders ingeschakeld wordt loopt het ook vaak “fout”. Ze zijn namelijk verplicht om alle gesprekken die gevoerd worden aan beide partners te laten lezen. Een kind of de partner van de narcist kijkt dan wel uit om te zeggen wat er werkelijk speelt uit angst voor de represailles die door de narcist vooraf al duidelijk zijn benoemd. Daarnaast zal een narcist zich naar politie, (jeugd-) hulpverlening en andere instanties altijd zeer welwillend en stabiel voordoen. Zij krijgen dus net zo’n vertekend beeld te zien als het slachtoffer aan het begin van de relatie. Helaas zien ook advocaten en psychologen regelmatig niet de ernst in van dit soort relaties. In hun ogen is dit weer de zoveelste “vechtscheiding” waarin met modder gegooid wordt.

Om deze onzichtbare ketting te doorbreken is het dus van belang dat familie, vrienden en hulpverleningsinstanties kennis krijgen over narcistische mishandeling zodat zij de situatie kunnen doorzien en adequate hulp kunnen bieden aan de partner en de kinderen van de narcist.

Liefs,

Annemarie

Lees ook mijn andere blogs en/of luister naar mijn podcasts om nog meer kennis op te doen. Ook is mijn boek: Monddood-aan een narcist ontsnapt hier verkrijgbaar als paperback of Ebook.

Ouderverstoting en Narcisme

Het kind als de grote verliezer

Ouderverstoting of oudervervreemding (in het Engels: Parental Alienation) is wanneer een kind een ouder, waar het voorheen een goede relatie mee had, afwijst. Het komt het vaakst voor bij (echt)-scheidingen maar kan ook voorkomen terwijl de relatie tussen ouders nog in stand is. De veroorzaker is de ouder die het meest invloed op het kind uitoefent. Dit wordt ook wel de “binnen-ouder” genoemd. Dit is de ouder die het kind wil vervreemden van de andere ouder, ook wel de “buiten-ouder” genoemd.

De “binnen-ouder” laat zich negatief uit over de “buiten-ouder” tegenover het kind en manipuleert situaties dusdanig dat het kind meer en meer het idee krijgt dat de zogenaamde “buiten-ouder” niet deugt. Dit zorgt voor veel onrust bij het kind en dwingt het kind een keuze te maken tussen ouders. Vaak worden de “buiten-ouder” en diens familie (grootouders, ooms, tantes etc.) buitengesloten van informatie over het kind (denk aan hoe het gaat op school, de gezondheid van het kind, het emotionele welzijn van het kind en zelfs naar welke school het gaat). Ouderverstoting overkomt moeders én vaders. Een schrijnend voorbeeld is Mike met wie ik eerder een podcast opnam. Hij verloor langdurig het contact met zijn kinderen door toedoen van zijn ex-partner.

Dit wil overigens niet zeggen dat elke ouder die zich kritisch uitlaat over de andere ouder lijdt aan de narcistische persoonlijkheidsstoornis of zich schuldig maakt aan ouderverstoting. Echter wanneer een ouder het kind structureel manipuleert met negatieve informatie over de andere ouder uit wraak op de andere ouder, kan er sprake zijn van narcisme bij deze ouder. Het gevolg van deze manipulatie is dat het kind de zogenaamde “buiten-ouder“ afwijst.

Ouderverstoting is een vorm van kindermishandeling. Kinderen kunnen het ouderverstoting syndroom ontwikkelen, ook wel PAS (Parental Alienation Syndrome) wat veel psychische maar ook fysieke klachten kan veroorzaken. Helaas lijkt het vooralsnog vrijwel onmogelijk om ouderverstoting strafrechtelijk aan te pakken. Verstoten ouders worden vaak niet geloofd meestal vanwege een gebrek aan “bruikbaar” bewijs. Een narcist heeft twee gezichten en weet precies wanneer hij/zij welk gezicht op moet zetten. Dit doet een narcist zo geloofwaardig bij de (jeugd)hulpverlening of tijdens een rechtszitting dat de “buiten-ouder” meestal niet geloofd wordt en de “binnen ouder” als stabiele gezonde ouder gezien wordt.

Waarom doen narcisten dit? Narcistische ouders gebruiken hun kinderen om aan hun eigen behoeften te voldoen. In het geval van ouderverstoting is dat wraaknemen op de (ex-) partner. De (ex)-partner pijn doen waar hij/zij het kwetsbaarst is: in het ouderschap zodat de narcist zich beter kan voelen over zichzelf. Narcisten bezitten geen empathie ook niet voor hun eigen kinderen. Ze zijn alleen bezig met wat zij denken dat goed voor hen is. De impact van ouderverstoting is heel groot. Zowel de verstoten ouder als het gemanipuleerde kind lijden hier vreselijk onder.

Kinderen die een ouder verstoten ervaren een loyaliteitsconflict en ervaren een constant gevoel van verscheurdheid. De narcistische ouder maakt het kind bang maar zegt tegelijkertijd tegen het bange kind dat hij/zij haar zal redden van de slechte verstoten ouder. Het kind ervaart dat het aan de narcistische ouder verplicht is om voor hem/haar te kiezen en verliest daarmee zichzelf. Het kind wordt daarmee volledig afhankelijk gemaakt van de narcistische ouder en zelfs verantwoordelijk gemaakt voor het geluk van de narcistische ouder.

Zoals ik al eerder noemde gaat dit vrijwel altijd aan de buitenwereld voorbij. De narcist heeft hen al zo goed “bewerkt” dat de verstoten ouder als dader wordt gezien en de narcistische ouder laat zich naar de buiten toe graag zien als de perfecte moeder of vader. Het liefst als slachtoffer van de verstoten ouder.

De verstoten ouder staat machteloos. De ergste nachtmerrie van vrijwel iedere ouder is waarheid geworden: je hebt het gevoel je kind kwijt te zijn en je kunt er niets tegen doen. Niemand gelooft je. De pijn die dit teweeg brengt maakt dat de verstoten ouder wanhopig en hierdoor prikkelbaar, verdrietig of woedend wordt. Dit gedrag is niet wie de verstoten ouder is maar is het gevolg van de pijn die hij/zij voelt. Maar het maakt wel dat “het plaatje” wat de narcist geschetst heeft van de verstoten ouder bevestigd wordt. Exact waar de narcist op hoopte.

Ik krijg meestal de verstoten ouder als cliënt. De pijn waar deze verstotenen mee moeten leven is afschuwelijk te noemen. Ze hebben alles al geprobeerd. Ze hebben met de (jeugd) hulpverlening gesproken, advocaten, de rechtbank maar niemand gelooft ze of kan iets voor hen betekenen. Dit maakt dat ze getraumatiseerd raken waardoor het nog moeilijker wordt om gewoon zichzelf te zijn in (het weinige) contact wat ze met hun kinderen hebben. Het liefdevolle aandacht geven maakt plaats voor krampachtig gedrag waar de narcistische (ex) partner niets op aan kan merken uit angst het contact met hun kinderen helemaal te verliezen. Ook ik kan hen hun kinderen niet teruggeven, eigenlijk kan niemand dat. Maar wat ik wel zie is dat als ze traumatherapie gevolgd hebben ze zichzelf weer terugvinden. Hierdoor kunnen ze weer geloven in zichzelf, zijn wie ze werkelijk zijn en dus ook de liefdevolle ouder zijn die ze ook écht zijn. Ik noem dit altijd “de vuurtoren zijn”. Je stopt met vechten, laat je niet negatief uit over de narcist, geeft je kinderen het gevoel dat ze over alles met je kunnen praten en dat je ze nooit zal veroordelen. Dat ze goed zijn zoals ze zijn en dat ze daar niets voor hoeven te doen of laten. Zo laat je je kinderen zien wat onvoorwaardelijke liefde, veiligheid en geborgenheid is. Iets wat ze nooit zullen krijgen van de narcistische ouder. Door een vuurtoren te zijn gids je je kinderen langzaam maar zeker terug naar een veilige basis.

Tot nu toe heb ik met deze aanpak de mooiste dingen zien gebeuren. Het is echter wel een kwestie van geduld, het kan soms jaren duren. Maar uiteindelijk voelen vrijwel alle kinderen haarfijn aan bij wie ze werkelijk veilig en geliefd zijn. Het zou echter veel beter zijn als het lijden van het kind en de verstoten ouder niet zo lang zou hoeven duren. Daarom is het zo belangrijk dat er steeds meer kennis komt bij (jeugd)hulpverlening en justitie zodat deze kinderen krijgen wat ze verdienen: onze bescherming tegen narcistische mishandeling.

Liefs,

Annemarie

Schadelijk slijm

‘Hé Ann, ik vond een weetje over narcissen,’ leest het berichtje van een lieve vriendin.
Narcissen… ik hou er niet van. Al mijn hele leven niet. Waar narcissen voor velen staan voor het voorjaar en Pasen word ik niet warm van ze. Ik hou niet zo van de kleur geel dus ik dacht altijd dat het daardoor kwam. Maar ik hou wel van zonnebloemen en fresia’s dus dat is dan wel weer vreemd.

Ik lees het stukje van het internet wat ze meegestuurd heeft:
‘Het slijm uit de narcissen is giftig en tast andere bloemen aan. Waar sommige bloemen wel bestand zijn tegen het slijm, gaan velen er toch van dood.’

De narcis is vernoemd naar Narcissus; de man uit de Griekse mythologie die verdronk in zijn eigen spiegelbeeld omdat hij zo verliefd was op zichzelf. Hij zou uiteindelijk in een bloem (de narcis) zijn veranderd volgens deze mythe.

Dus de narcis en de narcistische persoonlijkheidsstoornis hebben niet alleen gemeen dat ze allebei hun naam te danken hebben aan de Griekse Narcissus, ze hebben ook dat ‘giftige slijm’ gemeen. Het slijm van de narcis waar andere bloemen dood van gaan is vergelijkbaar met hoe iemand met de narcistische persoonlijkheidsstoornis de ander ‘vergiftigd’ met zijn of haar gecalculeerde manipulatie, gaslighting, en psychische en/of fysieke mishandeling. Wat zelfs kan leiden tot de fysieke dood maar in ieder geval vrijwel altijd leidt tot ‘identiteit moord’: het ontnemen van wie iemand was voordat ze in contact kwamen met de narcist.

Die zogenaamde identiteit moord is noodzakelijk voor de narcist. Want als je zelf niet meer weet wie je bent ben je nog makkelijker te manipuleren op een manier waar de narcist zich mee kan voeden. De narcist is in de eerste fase van een relatie (of dit nu een romantische, vriendschappelijke of werk relatie is) altijd aan het ‘slijmen’. Hij/zij vindt jou geweldig, zet je op een voetstuk en spiegelt je. Met spiegelen bedoel ik dat de narcist al jouw mooie eigenschappen: empathie, vriendelijkheid en behulpzaamheid geloofwaardig kopieert om je het gevoel te geven dat je jouw ‘soulmate’ hebt gevonden. Hier wil ik echt benadrukken dat het kopieergedrag is want deze kwaliteiten bezit geen enkele narcist écht. Om je vervolgens helemaal af te breken en daarna weer te gaan ‘slijmen’. De verwarring gaat overheersen in je leven en je komt steeds verder van jezelf af te staan. Je raakt volledig in de macht van de narcist. Het onvoorspelbare gedrag van de narcist maakt dat je alleen nog maar met de narcist bezig bent. Zo raak je het contact met jouw grenzen en behoeftes helemaal kwijt.

Van bijna al mijn cliënten die slachtoffer van een narcist zijn (geweest) hoor ik hetzelfde als wat ik zelf ook lang gevoeld heb: schaamte voor hoever ze over hun eigen grenzen heen zijn gegaan als het gaat om de narcist. Ze herkennen zichzelf niet meer en hun naaste omgeving herkent hen ook niet meer. Schaamte leidt altijd tot isolatie; je niet meer aan de buitenwereld durven laten zien. Maar isolatie is de beste vriend van de narcist want dan bestaat je wereld alleen nog maar uit de narcist. Precies hoe een narcist het graag ziet.

Heb je een naaste in je omgeving waarvan je vermoed dat hij/zij in een relatie met een narcist verwikkeld is doorbreek dan alsjeblieft die schaamte. Te vaak is de omgeving van een slachtoffer boos op het slachtoffer, victim blaming.

Natuurlijk is het voor iemand die niet besmet is met dit ‘giftige slijm’ onbegrijpelijk dat het slachtoffer zijn/haar grenzen niet bewaakt, het schadelijke gedrag van de narcist vaak verbergt of goedpraat en telkens na een breuk de narcist toch weer toelaat in zijn/haar leven. Dat is ook één van de belangrijkste reden dat ik over dit onderwerp naar buiten blijf treden. Informatie is het allerbelangrijkste zowel voor het slachtoffer als voor de omgeving.

Door kennis gaat het slachtoffer hopelijk beseffen dat hij/zij te maken heeft met een ernstig ziek persoon die nooit zal veranderen maar kennis maakt ook dat de omgeving steun kan gaan bieden. Als je een slachtoffer kan laten voelen dat er niks mis is met hem/haar maar dat hij/zij simpelweg ‘vergiftigd’ is door de narcist. De omgeving kan een slachtoffer helpen weer in contact te komen met haar/zijn eigen identiteit, grenzen en behoeftes. Zo wordt langzaamaan de isolatie doorbroken en verliest de narcist terrein zodat het herstel van het slachtoffer van start kan gaan. Misschien helpt de vergelijking met het giftige slijm van de narcissen ons wel om het (nog) beter te begrijpen.

Liefs,

Annemarie

P.S. wist je dat mijn boek: ‘Monddood-aan een narcist ontsnapt’ recentelijk is verschenen? Klik hier voor meer info

Victim blaming, de schuld bij het slachtoffer neerleggen

Recentelijk las ik ‘Oud zeer’ van Bram Bakker. Een zeer dapper boek want in dit boek vertelt hij als voormalig psychiater over zijn eigen verhaal, zijn eigen ‘oud zeer’. Iets wat ons als professionals afgeleerd is. We worden niet geacht om met onze eigen problematiek naar buiten te treden. Doordat ik dit recent zelf ook gedaan heb met mijn eigen boek ‘Monddood’ weet ik hoe dapper het is om dat wel te doen. Maar ook hoe belangrijk.

Ik heb mij altijd afgevraagd hoe het voor cliënten moet zijn om hun kwetsbare levensverhaal neer te leggen bij ons als professionals die “moeten doen alsof” ze zelf geen problemen hebben (gehad). Het geeft naar mijn mening een cliënt veel te veel het idee dat het er met hem/haar iets mis is en dat deze “perfecte hulpverlener” dat wel even gaat oplossen. Ik ben het dan ook volledig eens met Bakker als hij stelt dat de professional niet het probleem oplost van een cliënt, maar dat de relatie tussen de cliënt en de professional voorop staat in het helingsproces. Als we het een ontmoeting tussen twee gelijkwaardige mensen kunnen laten zijn waarin de professional de veiligheid creëert voor de ander om diens pijn in de ogen te kijken kan ‘heling’ ontstaan. Niet als de professional op een voetstuk staat.

Terwijl het boek van Bakker niet specifiek over de narcistische persoonlijkheidsstoornis gaat kwam ik wel bij een stukje wat me raakt op dat gebied. Het gaat over co-dependency (mede-afhankelijkheid): een term die vanuit de verslavingshulpverlening (AA) komt maar zijn weg gevonden heeft daarbuiten. Het betekent zoveel als dat je je verslaafde naaste faciliteert waardoor diens verslaving in stand kan blijven.

Veel professionals maar ook ‘de gewone mens’ noemen slachtoffers van narcisten in mijn optiek onterecht co-dependenten. Ik snap wel dat het gedrag er aan de buitenkant wellicht voor onwetenden zo uitziet. Want ja, een slachtoffer van een narcist gaat vaak terug nadat hij/zij fysiek en/of geestelijk mishandeld is. Terwijl een onwetende omstander denkt: ‘ik zou allang weg zijn geweest’. Daarnaast durven de meeste slachtoffers niet meer voor zichzelf op te komen en schikken ze zich zoveel als ze kunnen naar de wensen van de narcist. Maar dit komt niet voort uit co-dependency. Dit is pure zelfbescherming; dit niet doen kan je zelfs je leven kosten. Weggaan bij een narcist doe je niet zomaar; de terreur die volgt als je die stap neemt is voor de meeste mensen niet eens te bevatten. Dagelijks leven met doodsangst zorgt ervoor dat je je aanpast en niet voor jezelf opkomt. Er ontstaat een traumaband: deze ontstaat uit een herhaalde cyclus van misbruik, devaluatie en positieve bekrachtiging wat maakt dat je jezelf verliest. Iets wat door de omgeving maar moeilijk te bevatten is. Een citaat wat ik al eerder aanhaalde van Herman uit ‘Trauma en herstel’ legt het goed uit: ‘Buitenstaanders die niet weten wat het is om langdurig in doodsnood te verkeren of geen inzicht hebben in dwangmethoden denken vaak dat zij in dezelfde omstandigheden meer moed zouden tonen en van meer verzet blijk zouden geven dan het slachtoffer. Vandaar dat men zo vaak geneigd is een verklaring voor het gedrag van het slachtoffer te zoeken in persoonlijkheidsdefecten of morele gebreken.’

Dus labelen we slachtoffers maar als zwak, er is iets mee mis en dan is co-dependency misschien een mooi labeltje om op te plakken.

Waarom maak ik me daar zo druk over? Omdat het ervoor zorgt dat slachtoffers zich (nog meer) gaan schamen waardoor ze nog meer geïsoleerd raken en dus een nog grotere prooi worden voor de narcist. Victim blaming is beschadigend en traumatiserend. Ook ik ontvang met regelmaat op mijn social media posts commentaar dat er toch wel iets mis met mij heeft moeten zijn dat ik in een dergelijke traumatische relatie terecht ben gekomen. Dat raakt me. Niet eens zo zeer voor mezelf. Ik heb het gelukkig allemaal kunnen verwerken en heb de afgelopen zeventien jaar zoveel kennis over dit onderwerp opgedaan dat ik inmiddels echt wel weet dat er niets mis is met mij en dat het niet mijn ‘schuld’ is. Maar mijn social media posts worden veel gelezen door slachtoffers. Die reageren vaak niet in het commentaar vanwege hun onveilige positie, maar wel in een persoonlijk bericht naar mij. Ze halen veel steun en (h)erkenning uit mijn posts en dat is ook precies wat ik wil bereiken met deze posts; een veilige omgeving creëren voor slachtoffers zodat ook zij een weg uit het trauma vinden.

Ik vind het dan ook vreselijk als mensen onder mijn posts slachtoffers alsnog veroordelen. Om die reden verwijder ik dit soort commentaar dan ook. Toch motiveert het me ook om juist dit soort posts, columns, blogs en podcasts te blijven maken. Want het laat zo duidelijk zien waarom narcisten nog steeds weg kunnen komen met hun giftige gedrag: er is nog steeds te weinig kennis waardoor slachtoffers niet gehoord, gezien en geholpen worden. Niet door de maatschappij, niet door (jeugd)hulpverlening en vaak niet (tijdig) door de politie.

Uiteindelijk zullen we deze slachtoffers verliezen. Zo lopen we in Nederland nog steeds achter als het gaat om femicide (vrouwenmoord door (ex)-partners). Maar het blijft niet beperkt tot fysieke mishandeling en eventueel de dood die hier opvolgt. Psychische mishandeling is minstens zo erg, ook dat kan leiden tot moord: zelfmoord of in ieder geval het vermoorden van iemands identiteit. Het herstel van een dergelijke traumatische relatie kan lang duren en je komt er zelden zonder littekens uit. Omdat ik begrijp dat niet iedereen mijn boek ‘Monddood’ zal lezen, zeker niet als je nog nooit met dit gegeven in je omgeving te maken hebt gehad blijf ik mijn kennis hierover verspreiden zoveel als ik kan. Want het is tijd om op te staan, niet langer monddood te zijn en alle slachtoffers een stem te geven zodat er zoveel mogelijk kennis komt in onze maatschappij en er hopelijk op termijn verder leed voorkomen kan worden.

Liefs,

Annemarie

P.S. Meer weten over mijn boek: ‘Monddood-aan een narcist ontsnapt’? Klik hier

Hoe ga je met een narcist om?

Soms zijn we in het leven ‘gedwongen’ om contact te (blijven) hebben met een persoon met de narcistische persoonlijkheidsstoornis. Dat kan zijn omdat jullie samen kinderen hebben en er na de relatiebreuk omgang is tussen jullie kind en de narcistische partner of omdat het gaat om je vader of moeder waar je nog bij woont of omdat het een collega is en je je werk te leuk vindt om een andere baan te zoeken. Hoe ga je dan met een narcist om?

Daar zijn gelukkig een aantal methodes voor die jouw leven een stuk makkelijker maken. Ik raad dit niet aan zodat je in een relatie met een narcist kan blijven. Dan moet je zoveel van jezelf inleveren dat ook  deze methodes niet gezond meer zijn voor jou. Zit je in een relatie met een narcist dan is de allerbelangrijkste stap (hoe moeilijk ook): weggaan en nooit meer (écht nooit) terugkeren wat de narcist ook zegt en hoe lief hij/zij ook doet.

Maar ben je dus in de positie dat je niet anders kan dan met een narcist contact houden hou dan de volgende spelregels in gedachten om jezelf te beschermen tegen (nog meer) narcistisch misbruik.

No contact/geen contact

Geen contact op wat voor manier dan ook ,dat houdt in zelf geen contact opnemen maar ook niet reageren als hij/zij contact zoekt.  Neem zijn/haar telefoontjes niet op, lees zijn/haar tekstberichten of e-mails niet en hou de deur dicht als hij/zij aan je voordeur staat. Voor een narcist is alles dringend ook al is dat helemaal niet het geval. Laat je hier niet in meesleuren. Dat is hartstikke lastig, helemaal als je samen jonge kinderen hebt waar de narcist omgang mee heeft. Communiceer duidelijk naar de narcist dat als er echt iets dringends is dat hij/zij je een e-mail kan sturen. Bij het lezen van de e-mail vraag jezelf eerst af hoe dringend dit echt is. Meestal is het niet nodig om te reageren, dus doe dat dan ook niet. Als het écht noodzakelijk is voor de kinderen (stel jezelf altijd eerst die vraag: ‘Is het écht noodzakelijk? Wat voor ramp zou er plaatsvinden als ik niet communiceer’) beperk je antwoord per e-mail tot het minimale, zakelijke contact waarin je geen enkele emotie toont aan hem/haar. Lees de mail flink wat keren over en neem er een aantal dagen voor totdat je echt alle emotie eruit hebt gehaald voordat je het verstuurt of vraag iemand mee te lezen en je daarbij te helpen.

Na enige tijd ‘no contact’ start de tegenaanval. Als ik schrijf na enige tijd kan dat een dag, maanden of zelfs jaren later en alles er tussenin zijn. Eigenlijk kan ik het het beste samenvatten als ik zeg: wanneer het de narcist te lang duurt dat jij niet meer vatbaar lijkt voor hem/haar en vaak komt dit moment voor jou totaal onverwacht. De tegenaanval kan zijn: je overal zwart maken, onder jouw ogen een relatie starten met iemand anders die de hemel in geprezen wordt, de kinderen tegen je opzetten, stalking en bedreiging. Dit kan echt uitlopen tot dagelijkse terreur. Het is van het grootste belang dat je ook dan ‘no contact’ blijft volhouden en geen enkele emotie toont.

Niet reageren

Bij de tegenaanval komt nu: ‘niet reageren’. Afschuwelijk moeilijk. Want narcisten kunnen echte terroristen zijn die de meest vreselijke verhalen over je verspreiden. Dat is enorm vernederend en het liefst wil je de narcist voor eens en voor altijd de mond snoeren. Maar hoe emotioneler jij hierop reageert hoe meer hij/zij dit zal gaan doen. Bij stalking en bedreiging is het een MUST om aangifte te doen bij de politie maar ook absolute een ‘no go’ om dit tegen de narcist te vertellen of op andere wijze te laten zien wat het met jou doet want ook hier zal hij/zij maar al te graag gebruik van maken om jou te manipuleren.

Ga anderen ook niet vertellen hoe het echt zit. Daar rekent de narcist op en hij heeft mensen al zo bewerkt dat wat je ze ook vertelt je hiermee alleen zijn verhaal bevestigt. Dat houdt misschien in dat je mensen kwijt zult raken of dat het contact verandert. Soms stuurt een narcist aan op ouderverstoting; de narcist palmt de kinderen zo in dat ze boos op jou zijn. Dat is vreselijk maar weet dat je nog altijd beter af bent. Alles wat je nu verliest wat je écht dierbaar is valt weer op te bouwen. Kinderen komen vrijwel altijd tot inzicht als ze zonder jou blootgesteld worden aan de terreur van de narcist.

Acceptatie

Leer accepteren dat de narcist ‘gehandicapt’ is als het gaat om inlevingsvermogen. Dat is er gewoon niet. Hij/zij zegt dat te hebben maar heeft dat vermogen gewoon niet. Het is als een blinde vragen eens goed te kijken. Zo lang je denkt dat de narcist zich niet in WIL inleven blijf jij je best doen om hem/haar jouw kant van het verhaal te laten zien. Zodra je inziet dat hij/zij zich niet KAN inleven kun je naar acceptatie toe bewegen. Dat scheelt je bergen aan energie, pijn en valse hoop.

De Grijze Rots (Grey Rock).

De Grey Rock methode is een manier om een narcist zijn/haar interesse in jou te laten verliezen. Het verschilt van ‘no nontact’ omdat je niet het contact vermijdt maar alleen saaie, eentonige reacties geeft. De narcist kan zich dan niet met jou ‘voeden’ en moet ergens anders heen voor drama. Narcisten zijn verslaafd aan drama en conflict en kunnen het niet uitstaan ​​zich te vervelen. Grey Rock is een manier om je bij de narcist voor te doen als een onbevredigend slachtoffer. Deze methode is vooral handig als het gaat om een collega of een familielid die je bijvoorbeeld alleen ziet op verjaardagen. Ook kun je de Grey Rock methode gebruiken om te voorkomen dat je een doelwit wordt. Als je merkt dat je in het gezelschap bent van een narcist: wees saai. Zo lang je zijn/haar jaloezie niet activeert, verdwijn je geruisloos naar de achtergrond.

Als het je lukt om bovenstaande vol te houden verliest de narcist zijn interesse in jou. Dit maakt voor jou de weg vrij naar een gelukkigere toekomst en dat wens ik je van harte!

Liefs,

Annemarie

PS wist je dat mijn boek ‘Monddood – aan een narcist ontsnapt’ verschenen is? klik hier voor meer informatie.

Hoe ontstaat de narcistische persoonlijkheidsstoornis?

Niemand was goed genoeg voor Narcissus. De knappe jongeman uit de Griekse mythologie wilde zich aan geen enkele partner binden, maar werd verliefd op zijn eigen spiegelbeeld in het water. Aan de rand van een poel raakte hij zo in de ban van zijn eigen schoonheid, dat hij zijn evenbeeld probeerde te omarmen en uiteindelijk verdronk. In dezelfde mythologie werd nimf Echo verliefd op Narcissus. Zij bleef achter hem aanlopen hoewel hij haar liefde niet beantwoordde. Uiteindelijk bleef er niets van haar over, behalve de echo: de zwakke stem die blijft herhalen wat een ander zegt. Psychologen noemden de narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) naar de man uit deze mythe. Maar als we in deze mythe nimf Echo bestuderen zien we eigenlijk ook wat er met slachtoffers van narcisten gebeurt: er blijft niets van ze over.

Vandaag de dag weten we nog steeds niet precies hoe de aandoening ontstaat. Wel weet men vrijwel zeker dat de oorsprong ligt in een combinatie van nature (erfelijkheid) en nurture (de opvoeding, met name het hechtingsproces). Wat we dankzij neuropsychologisch onderzoek ondertussen wel weten is dat de verhouding tussen denken en voelen bij mensen met NPS uit balans is. Hierbij valt vooral het gevoelstekort en het gebrek aan het zich kunnen inleven in anderen (empathie) op. Er zijn geen medicijnen voor en zeer zelden slaat therapie aan. Als deze al aanslaat betekent dat niet genezing maar een bewustwording van het narcistische gedrag en het aanleren van ander gedrag. Maar deze resultaten worden wereldwijd maar weinig behaald. In eerste plaats omdat de meesten narcisten zelf niet ervaren dat ze een probleem hebben; anderen zijn altijd het probleem.

Aanleg voor iets hebben, erfelijkheid of nature, betekent niet dat je ook daadwerkelijk de stoornis krijgt. Ik vergelijk het vaak met de aanleg voor hooikoorts hebben. Als je met de aanleg voor hooikoorts geboren wordt en je groeit op in de woestijn zal je naar alle waarschijnlijkheid geen hooikoorts krijgen. Groei je echter op in een pollenrijke omgeving ontwikkel je vrijwel zeker hooikoorts. Iemand met de aanleg voor NPS die een veilige hechting met zijn/haar ouders ervaart, voldoende aandacht en liefde krijgt zal naar alle waarschijnlijkheid ook geen NPS ontwikkelen. Gaat het echter mis op het gebied van veilige hechting en/of aandacht en liefde dan is de kans dat iemand NPS ontwikkelt veel groter.

In de kinderjaren worden in de hersenen als het ware de ‘emotionele bedrading’ aangelegd voor het aangaan van relaties met anderen. In de jeugd heeft een kind behoefte aan veilige gehechtheid maar ook aan zelfstandigheid en hierin moeten ouders op basis van de leeftijd van het kind telkens weer een gezonde balans zien te vinden. Aan de behoefte aan veilige hechting wordt niet voldaan als het kind ervaart dat het er niet van op aan kan dat er iemand voor hem/haar is als het honger heeft, bang of op een andere manier kwetsbaar is.Het kind kan dan het vertrouwen in anderen verliezen en het gevoel ontwikkelen dat hij/zij kennelijk niet de moeite waard is.

Als de behoefte aan zelfstandigheid wordt tegengewerkt doordat ouders het opgroeiende kind niet voor zichzelf laten denken handelen kan het kind hierdoor het vertrouwen in zichzelf verliezen. Een kind wat op beide gebieden tekort is gekomen leert niet hoe het met onzekerheid, angst, gevoelens van onvermogen, woede en wantrouwen om moet gaan. Dan kan het kind zichzelf gaan beschermen door zichzelf te gaan overschreeuwen door anderen klein te maken. Het kind zegt dan als het ware: ‘ik ben meer waard dan jullie’ om zichzelf te beschermen. Dat wil echter niet zeggen dat het kind dit ook echt gelooft. Het is een beschermingsmechanisme waar een heel laag gevoel van eigenwaarde onder ligt wat gevoelens van leegte, angst en depressiviteit teweegbrengt. Dit is echter zo bedreigend dat een narcist dit uit de weg gaat door zichzelf als het ware ‘op te blazen’: groter te maken dan dat hij/zij in werkelijkheid is.

Waarom de één zich tot een narcist ontwikkelt en de andere in vergelijkbare omstandigheden niet, is onbekend maar zal ongetwijfeld met erfelijke factoren (nature) te maken hebben. Feit is dat als narcistische zelfverheerlijking als beschermingsmechanisme eenmaal ontwikkeld is dat het, het (volwassen) kind veel energie kost om dit in stand te houden. De narcist moet constant alert zijn dat een ander hem/haar op welk gebied dan ook niet voorbijstreeft en als dat wel gebeurt die ander snel zo klein mogelijk en zichzelf zo groot mogelijk maken. Hierdoor is er te weinig energie over om zich te verplaatsen in hoe anderen zich voelen, maar ook in hoe ze zichzelf voelen. Narcisten hebben onvoldoende geleerd om met emoties om te gaan. Omdat ze eigenlijk het gevoel hebben niet oké te zijn, investeren ze veel energie in het creëren van een ideale persoonlijkheid naar de buitenwereld zodat anderen niet zien dat ze zich niet oké over zichzelf voelen.

De narcist zelf heeft over het algemeen weinig last van zijn aandoening, ze staan zichzelf niet toe contact te maken met hun negatieve zelfbeeld. Het zichzelf overwaarderen is te belangrijk. Ze schermen zich hiermee af voor emoties van anderen en zichzelf waardoor ze zonder gewetenswroeging kunnen liegen, manipuleren kwetsen en over kunnen gaan tot fysieke en/of verbale mishandeling. Hun omgeving lijdt meestal het meest onder hun gedrag.

Besef dat NPS een ernstige aandoening is. We hebben allemaal wel narcistische trekjes maar dat maakt je nog geen narcist in de zin van de narcistische persoonlijkheidsstoornis. Het woord ‘narcist’ wordt mijns inziens dan ook te vaak ‘zo maar’ gebruikt. Mocht je meer achtergrondinformatie willen luister dan eens naar de podcast die ik opnam over hoe je narcisme herkent (aflevering 1).

Liefs,

Annemarie

PS Wist je al dat mijn boek “Monddood – Aan een narcist ontsnapt’ is verschenen?

narcist

De Verborgen Narcist

Narcisme en dan heb ik het over de narcistische persoonlijkheidsstoornis (waar ik in de eerste aflevering van de podcast serie ‘Narcisme Onthuld’ uitleg over geef) is vrijwel nooit makkelijk te herkennen. Omdat narcisten zich zo charmant en intelligent voordoen wordt hun schadelijke gedrag vaak pas zichtbaar als ze je al in hun greep hebben. Maar zelfs dan is het lastig om het te benoemen omdat een narcist altijd een plausibele verklaring heeft voor zijn/haar kwetsende gedrag of uitspraken dat je aan jezelf gaat twijfelen. Maar een extra uitdaging is het om een zogenaamde verborgen narcist te herkennen.

Een verborgen narcist presenteert zich namelijk als een onzeker, gevoelig, angstig en meelijwekkend persoon waar een ‘klassieke narcist’ zich vrijwel altijd zelfverzekerd, extravert en charmant voordoet. Verborgen narcisten hebben de slachtofferrol naar het volgende niveau getild en zetten ‘het zielig zijn’ in om ervoor te zorgen dat de wereld van anderen volledig om de verborgen narcist draait.

De verborgen narcist trekt vooral mensen aan die graag klaarstaan voor anderen, de zogenaamde ‘redders’.  Deze ‘redders’, wel in het bezit van inlevingsvermogen, maken zich zorgen over de beschadigde persoon die ze tegenover zich denken te hebben. De verborgen narcist zegt een moeilijk leven te hebben met veel tegenvallers op verschillende gebieden maar altijd door het toedoen van anderen. De empathische ‘redder’ voelt medeleven en wil de verborgen narcist helpen. Door het medeleven wat de ‘redder’ voelt past deze zich volledig aan op de behoeften van de verborgen narcist en vergeet langzaam maar zeker zijn/haar eigen behoeften. De verborgen narcist neemt geen verantwoordelijkheid voor zijn/haar eigen leven en welzijn en geeft de schuld voor alles wat misgaat aan anderen of de buitenwereld en valt dus helemaal niet te ‘helpen’. De verborgen narcist is een meester in slachtoffer zijn, zielige verhalen en krokodillentranen met als enige doel je volledig onder zijn/haar controle te hebben.

Als de verborgen narcist eenmaal het gevoel heeft een verbinding met ‘de redder’ te hebben zal hij/zij steeds meer gaan terroriseren en manipuleren. Onder het mom van ernstig beschadigd te zijn denkt de verborgen narcist een excuus te hebben om anderen te mogen commanderen, afkraken, beschamen, bedriegen, en soms zelfs fysiek gewelddadig te zijn. Als je een verborgen narcist hierop aanspreekt kruipt deze meteen in zo’n extreem geloofwaardige slachtofferrol dat ‘de redder’ gaat geloven dat hij/zij degene is die niet voldoet, dom of slecht is. ‘De redder’ gaat dan nog harder zijn/haar best doen om de verborgen narcist te helpen, wat de verborgen narcist erg goed uitkomt.

De verborgen narcist kun je net als de ‘klassieke narcist’ overal tegenkomen: in vriendschappen, op de werkvloer, in een ouder-kind relatie, binnen het gezin, de (schoon)- familie of een romantische relatie. Verborgen narcisten kunnen vaak jarenlang wegkomen met het imago van een slachtoffer. Pas als iets of iemand door hun schijnvertoning heen prikt kunnen ze hun ware aard tonen. Dit gebeurt echter vrijwel nooit in het openbaar waar anderen het kunnen zien. Hierdoor worden hun slachtoffers vaak veroordeeld door de buitenwereld als ze over het narcistische misbruik naar buiten treden. Dit maakt dat iedere relatie met een verborgen narcist uiterst eenzaam en beschadigend is.

De reden dat ik zo naar buiten treed over dit onderwerp met mijn boek ‘Monddood – Aan een narcist ontsnapt’, columns, blogs en podcasts is om deze eenzaamheid te doorbreken en steun te bieden. Want je bent niet alleen! Met meer dan een miljoen narcisten in Nederland alleen al, is de kans aanzienlijk dat je ooit met een narcist te maken krijgt. Herkenning van narcisme maakt hopelijk dat (verder) leed voorkomen kan worden. Afstand nemen van een narcist is het enige wat helpt. Maar verwacht niet dat de narcist je gemakkelijk zal laten gaan. Het is lastig en pijnlijk om een narcist uit je leven te laten verdwijnen maar zo ontzettend de moeite waard: je krijgt er jouw eigen leven voor terug.

Liefs,

Annemarie

PS wist je dat mijn boek ‘Monddood – aan een narcist ontsnapt’ verschenen is? Klik hier voor meer informatie.