De regen en de paraplu

-Hoe hormonen ervoor zorgen dat je bij een narcist blijft-

Waarom een slachtoffer van narcistische mishandeling bij een narcist blijft is nog steeds heel moeilijk te begrijpen voor veel mensen. Eerder schreef ik in mijn blog: ‘Ga toch bij hem weg’ al over het Stockholmsyndroom of (een term die ook wel gebruikt wordt): traumabinding. Met deze blog wil ik je een inkijkje geven in hoe hormonen hierin een rol inspelen.

Een relatie met een narcist is een relatie waarin je constant wordt aangetrokken en afgestoten. Onderstaande afbeelding van TherapyAid.com laat dit goed zien. Een uitspraak die ik ergens las vat het goed samen: ‘De narcist is je paraplu en de regen tegelijkertijd.’

 

Op het moment dat de narcist gespannen is weet je eigenlijk al dat je je in de gevarenzone bevindt (het plaatje van de bom in de afbeelding). De volgende stap is verbale (waaronder gaslighting waar ik een blog overschreef) of fysieke mishandeling (het vlammetje in de afbeelding). Op het moment dat er een gevoel van onveiligheid ontstaat maakt ons lichaam de volgende ‘stresshormonen’ aan:

Adrenaline is een neurotransmitter en stresshormoon dat in de bijnieren wordt aangemaakt. Door de aanmaak van adrenaline gaat er meer bloed naar het hart en de spieren. Het effect van adrenaline op het lichaam is een snellere hartslag en hogere bloeddruk zodat je fysiek zou kunnen vechten of vluchten.

Noradrenaline is het tweede stresshormoon Noradrenaline is ook een neurotransmitter die in de bijnieren wordt aangemaakt. Dit hormoon heeft ongeveer dezelfde effecten als adrenaline heeft op het lichaam. Door meer bloedtoevoer naar de organen dankzij dit hormoon, gaan de hersenen en het zenuwstelsel sneller werken. Gevolg: je wordt alerter.

Doordat bovenstaande hormonen ons uit balans brengen wordt er nu een ander hormoon aangemaakt:

Cortisol is het derde stresshormoon. Het wordt aangemaakt in de bijnierschors en komt vrij door de aanmaak van adrenaline en noradrenaline. Cortisol vangt de energie, die door de andere hormonen is omgezet, op en zorgt dat het lichaam weer in balans komt. Door de aanmaak van cortisol stijgt de bloedsuikerspiegel, wordt het immuunsysteem tijdelijk uitgeschakeld en wordt de spijsvertering vertraagd. Het is dus bedoeld om ons stressbestendiger te maken maar wel ten koste van ons immuunsysteem en de spijsvertering. Vaak raakt onze slaap verstoord omdat cortisol ook ons slaap-waak systeem regelt en van nature gedurende dag afneemt zodat we kunnen slapen. Cortisol piekt van nature alleen in de ochtend om ons de energie te geven om de dag te starten. Maar bij chronische stress in een relatie met een narcist raakt dit volledig uit balans omdat het op allerlei tijdstippen opnieuw geactiveerd raakt.

Als de narcist dan weer volledig omdraait en je weer overlaadt met spijtbetuigingen, liefde, aandacht en intimiteit (ook wel bekend als love bombing wat ook een vorm van manipulatie is) maak je vervolgens zogenaamde gelukshormonen aan (je bent nu bij het hartje in de afbeelding):

Dopamine is een neurotransmitter en wordt aangemaakt in het bovenste deel van de hersenstam. Dopamine is verantwoordelijk voor beloning gestuurd-gedrag (de spijtbetuigingen en de liefde die je krijgt zijn jouw beloning). Dopamine is het gevoel dat je krijgt als je trots bent op jezelf, je comfort-food eet en als je wint. Dopamine is verslavend doordat het een fijn gevoel is en we dit dus vaker willen ervaren. Ook door het gebruik van drugs wordt er in de hersenen meer dopamine aangemaakt waardoor mensen verslaafd raken.

Serotonine is een complexe neurotransmitter. Serotonine wordt voor 90% in de darmen aangemaakt en voor 10% in de hersenen. Hoge gehalten serotonine zorgen voor een prettige stemming. Het is aangetoond dat de serotonine gehaltes hoger zijn als je voelt dat je geliefd bent.

Oxytocine is een peptidehormoon dat geproduceerd wordt door de hypofyse (in de hersenen). Het hormoon is actief tijdens lichamelijk contact maar ook door fijne gesprekken die een gevoel van verbinding geven. Uit onderzoek blijkt dat oxytocine zorgt voor seksueel en sociaal gedrag.

Het is bewezen dat de cocktail van al deze hormonen dezelfde delen van de hersenen activeren als cocaïne. Van de eerste xtc tot het laatste beetje ontwenningsverschijnselen. Het veroorzaakt echte verslaving, waardoor we steeds terug willen komen voor meer. Vooral dopamine is hier schuldig aan omdat dopamine nog meer geactiveerd wordt als er sprake is van een afwisseling tussen een grote dosering en ontbering van dopamine. Het constant leven met dreigend gevaar verhogen de hormonale niveaus tot een punt waarop de gevoelens, veroorzaakt door de ander, alleen kunnen worden vergeleken met drugsgebruik. Herstellen van narcistische mishandeling is dus hetzelfde als afkicken van drugs: geheelonthouding van de narcist door ‘no contact’ zoals ik uitleg in mijn andere blog. Heel beeldend vind ik onderstaande video die gemaakt is om te laten zien wat verslaving met je doet. Het wordt veel gebruikt in de verslavingshulpverlening om het effect van verslaving te verduidelijken.

Hopelijk geeft dit blog jou als slachtoffer maar ook jouw omgeving meer inzicht waarom je zo lang bij de narcist blijft/gebleven bent. Zoals ze in de verslavingszorg zeggen: ‘Het is niet erg om af en toe terug te vallen als je maar weer opstaat.’ Opstaan in dit geval is de narcist zo veel en zo ver mogelijk uit je leven verbannen.

Liefs,

Annemarie

PS wist je dat mijn boek ‘Monddood – aan een narcist ontsnapt’ verschenen is? Klik hier voor meer informatie.

No contact

Het medicijn tegen een narcist

Dus je bent zo ver. Je hebt de stap genomen; je bent weg bij de narcist. Alsof dat nog niet moeilijk genoeg was is de volgende stap: NO CONTACT. Geen contact op wat voor manier dan ook. Op niets reageren; niet op telefoontjes, tekstberichten, e-mails of bezoekjes aan je voordeur. Dat is hartstikke lastig, helemaal als je samen jonge kinderen hebt waar de narcist omgang mee heeft. Dan is het zaak dat je je, als het écht noodzakelijk is voor de kinderen, houdt tot het minimale, zakelijke contact en vooral je emoties niet toont naar hem/haar. Maar ook als er geen kinderen zijn is het vreselijk lastig want bij jou is het verwerkingsproces nog in volle gang en volledig los van het Stockholm syndroom ben je nog niet. Dus word je heen en weer geslingerd tussen de narcist missen, je schuldig voelen, boos zijn, bang zijn en intens verdriet over wat jou (en je kinderen) is aangedaan.

De narcist gooit alles in de strijd. De ene keer zal hij/zij je overweldigen met liefde en spijtbetuigingen en de andere keer zett hij/zij gaslighting manipulatie en verwijten in. Dus gaat het misschien wel eens mis en laat je je verleiden om toch emotioneel te zijn in contact met de narcist, hem/haar weer toe te laten of zelfs terug te nemen (als je mijn boek leest zul je zien dat ook ik daar meermaals ingetrapt ben). Zoek dus een goede, op dit gebied deskundige, therapeut om je te ondersteunen. Weet dat je altijd opnieuw kan beginnen met ‘no contact’ en wees niet te hard voor jezelf als het toch een keer mis is gegaan. Daarmee praat je jezelf alleen maar naar beneden terwijl het nu zaak is op je zelfvertrouwen te herbouwen.

Na enige tijd ‘no contact’ start de tegenaanval. Als ik schrijf na enige tijd kan dat een dag zijn of maanden of zelfs jaren later en alles er tussenin. Eigenlijk kan ik het het beste samenvatten als ik zeg: wanneer het de narcist te lang duurt dat jij niet meer vatbaar lijkt voor hem/haar of wanneer een andere relatie (weer) stukgelopen is. Ik schrijf met opzet ‘lijkt’ want vaak vecht je nog altijd tegen je neiging om hem/haar toegang tot jouw emoties te geven. De tegenaanval kan er op verschillende manieren uitzien of een combinatie van de volgende zaken: je overal zwart maken, onder jouw ogen een relatie starten met iemand anders die de hemel ingeprezen wordt, stalking en bedreiging. Dit kan echt uitlopen tot dagelijkse terreur. Ik was nergens meer veilig. Niet in mijn eigen huis, niet op mijn werk, niet bij vrienden en familie en zelfs niet op straat.

Het is van het grootste belang dat je ook dan ‘no contact’ blijft volhouden en daar komt nu een volgende stap bij ‘niet reageren’. Afschuwelijk moeilijk. Want narcisten kunnen echte terroristen zijn die de meest vreselijke verhalen over je verspreiden bij buren, vrienden, familie, collega’s  etcetera. Dat is enorm vernederend en het liefst wil je de narcist voor eens en voor altijd de mond snoeren. Maar hoe emotioneler jij hier op reageert hoe meer hij/zij dit zal gaan doen. Jouw pijnigen is zijn/haar doel. Je zult de neiging om een nieuwe partner te waarschuwen moeten onderdrukken want ook dit zal de narcist in zijn/haar voordeel gebruiken. Bij stalking en bedreiging is het een MUST om aangifte te doen bij de politie maar absoluut een ‘no go’ om dit tegen de narcist te vertellen of op andere wijze te laten zien wat het met jou doet want ook hier zal hij/zij maar al te graag gebruik van maken om jou te manipuleren.

In de praktijk houdt dat in dat je naar alle waarschijnlijkheid vrienden kwijt zult raken (maar niet de échte), het contact met je buren of collega’s is wellicht voorgoed veranderd of je verliest zelfs je baan of huis. Soms is er zelfs sprake van ouderverstoting; de narcist palmt de kinderen zo in dat ze boos op jou zijn of geen contact meer met je willen. Dat is natuurlijk allemaal vreselijk maar weet dat je nog altijd beter af bent dan met de narcist. Bij een narcist blijven vernietigt je hele leven en leidt soms zelfs tot de (zelfverkozen) dood. Alles wat je nu verliest wat je écht dierbaar is valt weer op te bouwen als je hersteld bent en de narcist voorgoed vaarwel hebt gezegd. Kinderen komen tot inzicht als ze zonder jou blootgesteld worden aan de terreur van de narcist (helaas kan dit soms jaren duren). Je vindt weer nieuwe contacten die je voeden en een nieuwe baan of huis. Als je nu teruggaat en blijft zul je je eigen indentiteit voorgoed verliezen. Helaas heb ik clienten gezien die meer dan 30 of 40 jaar een dergelijk relatie hadden (gehad) en er was vrijwel niets van hen over. De weg terug naar jezelf kan dan echt heel erg lang duren als het al haalbaar is en vergeet niet dat je in ieder geval al die jaren van jouw kostbare leven voor altijd kwijt bent.

Als het je lukt om ‘no contact’ en ‘niet reageren’ vol te houden verliest de narcist zijn interesse in jou omdat hij/zij je niet langer in zijn/haar macht heeft. Dit maakt voor jou de weg vrij naar een gelukkigere toekomst en dat wens ik je van harte!

Liefs,

Annemarie

PS wist je dat mijn boek ‘Monddood – aan een narcist ontsnapt’ verschenen is? Klik hier voor meer informatie.

 

Trauma of drama?

Slachtoffers van narcistische mishandeling krijgen in de hulpverlening nog te vaak te horen dat een relatie met een narcist niet traumatisch is. Een opmerking die zelfs her-traumatiserend kan zijn want de meeste slachtoffers komen met (complexe) PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom) uit dergelijke relaties. Zijn mijn collega’s ongevoelig of onkundig? Nee dat geloof ik niet. Ik geloof (uiteraard zijn er zoals in iedere beroepsgroep uitzonderingen) dat de meeste mensen werkzaam in de hulpverlening hun cliënten een warm hart toedragen. Het probleem is echter dat de aandacht voor narcisme redelijk recent is en dat sommige collega’s niet opgeleid zijn op dit gebied. Je kunt als hulpverlener ook niet alles wat je cliënten meegemaakt hebben zelf ervaren hebben en dus ontbreekt het hen vaak aan de kennis en het begrip over hoe diep dergelijke mishandeling gaat.

Ik merk dit ook aan sommige reacties van collega’s op mijn boek Monddood over dit onderwerp wat binnenkort uitkomt. Veruit de meesten reageren enorm positief; schaffen het boek al in de voorverkoop aan en geven aan dat ze er graag meer over willen weten omdat het zo actueel is en het een groot maatschappelijk probleem vormt. Maar een gelukkig veel kleinere groep reageert sceptisch. Het meest gehoorde tegenargument is dat er toch wel iets mis moet zijn geweest met het slachtoffer dat ze zich zo hebben laten behandelen door de narcist. Of dat slachtoffers altijd mensen zijn met een laag zelfbeeld. Ik probeer dan uit te leggen dat slachtoffers over het algemeen gezonde mensen zijn. Vaak sterke, stabiele, intelligente en empathische mensen die hun leven behoorlijk op orde hadden voordat ze de narcist ontmoetten. Dat narcistische mishandeling zo subtiel start en zo complex is dat de meeste professionals het niet eens herkennen als het voor hun ogen gebeurt. Dat dit nu juist maakt dat deze slachtoffers zich gaan afvragen of het aan hen ligt, waardoor een laag zelfbeeld gecreëerd wordt door de narcist.

Het is, om het populistisch te zeggen, zeer complexe mindfuck die er volledig op gericht is het slachtoffer te ondermijnen, isoleren en kapot te maken in alle opzichten. Het is alsof ze zich voeden met de kracht van het slachtoffer; dat wat ze zelf missen het slachtoffer ontnemen zodat ze zich goed kunnen voelen over zichzelf. Soms gaat dat ook gepaard met fysiek geweld en/of seksueel misbruik, maar niet altijd. Het meest kenmerkende is de psychische mishandeling en die maakt nu juist dat het slachtoffer niet snel weggaat ook niet als er wel sprake is van fysiek geweld en/of seksueel misbruik. Als je dit nooit zelf meegemaakt hebt dan is het moeilijk om te begrijpen hoe een slachtoffer hierin terechtkomt. In mijn boek heb ik het volgende citaat van Judith Herman uit haar boek Trauma en Herstel opgenomen: ‘Buitenstaanders die niet weten wat het is om langdurig in doodsnood te verkeren of geen inzicht hebben in dwangmethoden denken vaak dat zij in dezelfde omstandigheden meer moed zouden tonen en van meer verzet blijk zouden geven dan het slachtoffer. Vandaar dat men zo vaak geneigd is een verklaring voor het gedrag van het slachtoffer te zoeken in persoonlijkheidsdefecten of morele gebreken.’

Des te triester is het als je dan eindelijk de moed op kan brengen om uit de relatie te stappen en met je gekwetste ziel onder je arm tegenover een hulpverlener gaat zitten die jouw trauma ontkent. Vaak komt het slachtoffer dan niet meer terug en schaamt zich nog dieper over zichzelf. In sommige gevallen zelfs zo erg dat ze terugkeren naar de narcist. Want de hulpverlener zegt ook dat er iets mis is met het slachtoffer. Als het slachtoffer wel terugkeert naar de hulpverlener wordt er vaak ingezet op de behandeling van depressie, angststoornis, burn-outklachten of het verhogen van het zelfbeeld. Niks mis mee zou je kunnen zeggen. Echter zolang er onverwerkt trauma is zal de therapie die hierop gericht is nauwelijks aanslaan en geeft het het slachtoffer nog meer het gevoel dat er, zoals de narcist al zo vaak gezegd heeft, iets mis is met hem/haar. Als je brein en lijf nog vol zitten met trauma ben je als het ware ‘bevroren’ in de traumatische gebeurtenissen. Hierdoor is er geen ruimte om iets nieuws in beweging te brengen. Terwijl als het trauma met behulp van traumatherapie verwerkt is, de levensenergie weer kan stromen, je kracht terugkomt waardoor het makkelijker wordt je zelfvertrouwen (weer) op te bouwen en je voor jezelf een gelukkiger leven kunt creëren.

Om die reden heb ik naast mijn autobiografische verhaal in mijn boek Monddood-Ontsnap aan een narcist een katern opgenomen met de feiten achter het verhaal maar ook een onderzoek bij andere slachtoffers en een checklist: is mijn partner een narcist? Uiteraard is dit fijn voor slachtoffers en hun omgeving om te lezen en zo meer inzicht te krijgen. Maar ik richt me ook tot de (jeugd) hulpverlening en politie. Klik hier voor meer informatie.

Veel liefs,

Annemarie

Gaslighting: emotionele mishandeling

Mensen die lijden aan een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) maken gebruik van een vorm van manipulatie die gaslighting wordt genoemd. Gaslighting is een vorm van emotionele mishandeling gehanteerd door deze mensen: narcisten. Iemand die aan het gaslighten is, zal proberen je te laten twijfelen aan jouw perceptie van de werkelijkheid. De narcist kan je op deze manier overtuigen dat jouw herinneringen verkeerd zijn of dat je overdreven reageert op een gebeurtenis. De narcist kan dan zijn eigen gedachten en gevoelens presenteren als “de echte waarheid”. De term vindt zijn oorsprong in een toneelstuk uit 1938 genaamd Gas Light. In het stuk probeert de man van een vrouw haar ervan te overtuigen dat ze mentaal onstabiel is. Hij brengt kleine veranderingen aan in haar omgeving, zoals het dimmen van de (gas)lampen in hun huis en overtuigt haar dat ze zich deze veranderingen inbeeldt.

Gaslighting is dus een tactiek bedoeld om je aan je eigen gedachten en gevoelens te laten twijfelen. In het begin is dit subtiel. Als je bijvoorbeeld een verhaal vertelt, kan de narcist een klein detail tegenspreken. Wanneer je dan toegeeft dat je het bij dit detail bij het verkeerde eind had, zal de narcist dit een volgende keer gebruiken om je geheugen in twijfel te trekken. In eerste instantie zal je dan wat de narcist zegt betwijfelen en misschien het gevoel hebben dat er iets mis is in de relatie. Maar omdat elk gaslighting incident zo klein is, is het moeilijk om er precies de vinger op te leggen. Na verloop van tijd ga je hierdoor twijfelen aan je eigen emoties en herinneringen. De narcist blijft je met regelmaat vertellen dat je geheugen niet optimaal is of dat je emoties “onredelijk” zijn. De narcist gebruikt dit om controle over je te krijgen. Gaslighting komt voor binnen een relatie maar ook in platonische contexten als een ouder-kind relatie, vriendschap of op de werkplek.

Voorbeelden van gaslighting zijn:

  • Achterhouden: weigeren te luisteren of doen alsof ze het niet begrijpen. Voorbeeld: ‘Ik heb geen tijd om naar deze onzin te luisteren.’
  • Weerleggen: je geheugen in twijfel trekken. Een narcist kan ontkennen dat gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Ze kunnen ook details verzinnen van een gebeurtenis die niet heeft plaatsgevonden. Voorbeeld: ‘Ik hoor het je zeggen! Je herinnert je onze gesprekken nooit goed.’
  • Vergeten/ontkennen: de narcist doet alsof hij/zij gebeurtenissen vergeten is die zijn gebeurd om zo jouw herinnering verder in twijfel te brengen. Voorbeeld: ‘Waar heb je het over? Dat heb ik je nooit beloofd.’
  • Blokkeren/afleiden: het onderwerp wijzigen om de aandacht af te leiden van een onderwerp. Een narcist kan een gesprek verdraaien in een argument over jouw geloofwaardigheid. Voorbeeld: ‘Heb je weer met je moeder gesproken? Zij brengt je altijd op domme ideeën.’
  • Trivialiseren: beweren dat een persoon overdreven reageert op kwetsend gedrag. Deze techniek laat je geloven dat je emoties ongeldig of overdreven zijn. Voorbeeld: “Je bent zo gevoelig! Alle anderen vonden mijn grap grappig.”

Een narcist gebruikt dan jouw “fouten” en “overreacties” om zichzelf als slachtoffer te presenteren. Een narcist kan bijvoorbeeld net zo lang beschuldigingen naar je schreeuwen totdat je je stem verheft om gehoord te worden. De narcist breekt dan het gesprek af en beweert dat je “onbeheerst” en “te agressief” bent.

De eerste stap om jezelf te beschermen tegen gaslighting is het herkennen van de aanwezigheid ervan. Als je eenmaal weet dat je gemanipuleerd wordt kun je makkelijker je eigen werkelijkheid bepalen. Neem geen verantwoordelijkheid voor de acties van de narcist als deze beweert dat jij de mishandeling hebt uitgelokt. Offer jezelf niet op om hun gevoelens te sparen. Zelfs als je je hele leven wijdt aan het gelukkig maken van een narcist zal deze nooit met gaslighting stoppen omdat de narcist dit nodig heeft om een leegte in zichzelf te vullen.  Zorg dat je jouw waarheid onthoudt. Dat de narcist zeker van zichzelf lijkt wil nog niet zeggen dat hij/zij gelijk heeft. Maak geen ruzie op de voorwaarden van een narcist. Als de narcist feiten verzint kan er nooit sprake zijn van een constructief gesprek. Onthoud dat je niet alleen bent. Vrienden en familie kunnen emotionele steun en bevestiging bieden. Als je je sociale kring (opnieuw) opbouwt, kunnen deze je opnieuw leren hoe je anderen en jezelf kunt vertrouwen. Vaak is therapie nodig. Een therapeut is een neutrale partij die jouw realiteitszin kan helpen versterken en je kan helpen ongezond gedrag te herkennen. Ook kun je leren hoe je psychologische manipulatie kunt weerstaan.

Ik heb er recentelijk een boek: ‘Monddood- aan een narcist ontsnapt’, over geschreven. Naast mijn autobiografische verhaal  is in mijn boek een katern opgenomen met de feiten achter het verhaal, een onderzoek bij andere slachtoffers en een checklist: is mijn partner een narcist? Uiteraard is dit fijn voor slachtoffers en hun omgeving om te lezen en zo meer inzicht te krijgen. Maar ik richt me ook tot de (jeugd) hulpverlening en politie. Klik hier voor meer informatie.

Liefs, Annemarie

Narcist of niet?

Ik heb er moeite mee dat het woord narcist tegenwoordig te pas en te onpas wordt gebruikt. De reden waarom is dat dit ervoor zorgt dat échte slachtoffers van mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) niet serieus genomen worden waardoor hen de kans op de juiste hulpverlening ontnomen wordt. Het lijkt soms alsof iedereen die niet meer met zijn (ex-)partner door één deur kan hem/haar beschuldigt narcist te zijn. Er is een groot verschil tussen het hebben van narcistische trekjes, die we overigens allemaal in meer of mindere mate hebben, of de ernstige aandoening wat NPS is.

Bij de meeste stellen die ik in relatietherapie sessies zie waarvan de één de ander ziet als narcist blijkt dit niet het geval te zijn. Als het “fout” gaat in relaties is dat vrijwel altijd omdat er bij beide partners pijn zit op het gebied van zich niet gehoord en gezien voelen door de ander. Dit kan dan geïnterpreteerd worden als een gebrek aan empathie waardoor men, na wat te googelen, tot de conclusie kan komen dat de ander narcist is. Veel vaker heeft dit echter te maken met het spreken van andere liefdestalen, het niet durven kwetsbaar te zijn naar elkaar en onverwerkte relatietrauma’s (pijnlijke voorvallen in de relatie die nooit goed uitgewerkt zijn). Zaken waar met goede therapie echt verandering in te bereiken is waardoor je de empathie van de ander weer kunt voelen. Iets wat je nooit zult bereiken met iemand met NPS.

Als we de DSM-5 (een classificatiesysteem waarin internationale afspraken zijn gemaakt over welke criteria van toepassing zijn op een bepaalde psychische stoornis op basis van wetenschappelijke inzichten) ernaast leggen krijg je ongeveer dit: een doordringend patroon van zelfoverschatting over eigenwaarde, vermogens, kennis, belangrijkheid of identiteit, extreme behoefte aan bewondering en gebrek aan empathie, wat al zichtbaar moet zijn op jongvolwassen leeftijd en aanwezig is in uiteenlopende contexten. Het is dus een serieuze aandoening die al ver voordat je in een relatie belandt met iemand met NPS aanwezig is.

In 2022 weten we nog steeds niet precies hoe de aandoening ontstaat. Wel weet men vrijwel zeker dat de oorsprong ligt in een combinatie van nature (erfelijkheid) en nurture (de jeugd, met name het hechtingsproces). Er is daadwerkelijk een afwijking in de hersenen waardoor iemand met NPS ook nooit zal genezen. Er zijn geen medicijnen voor en zeer zelden slaat een behandeling aan. Als deze al aanslaat betekent dat niet genezing maar een bewustwording van het narcistische gedrag en het aanleren van ander gedrag. Maar deze resultaten worden wereldwijd nauwelijks behaald. In eerste plaats omdat de meesten zelf niet ervaren dat ze een probleem hebben. Anderen zijn altijd het probleem. Maar ook omdat empathie niet iets is wat je aanleert maar wat je van nature hebt of niet.

Narcistische mishandeling is zeer diepgaand. Doordat mensen met NPS geen enkele empathie kunnen voelen kunnen ze je op de meest extreme manieren pijnigen, vernederen en manipuleren. Dit hebben ze nodig om hun eigen pijn te “lozen”, hun staat van superioriteit te bekrachtigen en zo hun eigen opgeblazen gevoel van eigenwaarde overeind te houden. Je leest het al: het gaat allemaal over henzelf en het in stand houden van de identiteit die ze voor zichzelf gecreëerd hebben. Ze kunnen zich niet met een ander en diens gevoelens bezighouden. Die ander dient zuiver als middel om hun waanbeelden over zichzelf te laten bestaan. Het aantal slachtoffers is niet gering als je je bedenkt dat er in Nederland naar schatting 1 miljoen mensen met NPS zijn. De meesten hebben meerdere partners in hun leven, dus we spreken over miljoenen en dan hebben we het nog niet eens over de omgeving van het slachtoffer. Slachtoffers komen meestal uiterst getraumatiseerd uit de relatie of zitten er nog middenin en verdienen onze aandacht en steun. Door de uiterst gecalculeerde manipulatie zijn ze vaak zo lang in de relatie gebleven dat ze zichzelf volledig kwijt zijn, niet meer in staat zijn van zichzelf te houden en een gelukkig leven voor zichzelf te creëren. Gelukkig bestaan hier wel uitermate goede behandelingen voor waar hele goede resultaten mee behaald worden. Maar dan is het wel nodig dat slachtoffers van narcistische mishandeling ook als dusdanig (h)erkend worden.

Met mijn boek ‘Monddood- Ontsnapt aan een narcist’ wil ik precies dat bereiken. Allereerst door het vertellen van mijn eigen verhaal. Zodat het duidelijk wordt hoe ver narcistische mishandeling gaat. Maar ook door hulp en inzicht te bieden aan slachtoffers en hun omgeving in het katern waarin ik een duidelijke uitleg geef over narcistische mishandeling en hoe hieruit te komen, onderzoek bij andere slachtoffers en een checklist: is mijn partner een narcist?  Klik hier voor meer informatie. 

Liefs, Annemarie

Ga toch bij hem weg!

Hoe vaak ik bovenstaande zin gehoord heb weet ik niet eens meer.  De zin kwam altijd uit de mond van mensen die mijn zoon en mij een warm hart toedroegen. Niets dan goede bedoelingen die ik toen en nu ook helemaal snap. Als je je vriendin, je dochter of je buurvrouw compleet kapot ziet gaan door het toedoen van een man is het ook volledig logisch dat je dat zegt, toch? Maar waarom ging ik dan niet? Waarom gaf ik hem na de meest afschuwelijke mishandelingen; psychisch of lichamelijk, dan toch telkens weer een nieuwe kans? Bij de zoveelste tussenkomst van de politie werd deze zin ook meermaals door de politie uitgesproken. Maar hoewel het natuurlijk het beste advies lijkt wat je een vrouw (of man) in deze positie kunt geven; het werkt over het algemeen niet.

‘Waarom niet?’ vraag je je nu waarschijnlijk af. Daar zijn een aantal redenen voor. Ten eerste zoeken narcisten hun slachtoffers goed uit. Ze zoeken mensen uit met een hoog empathisch vermogen. Mensen die er graag voor anderen zijn en die reflecteren op hun eigen gedrag. Ten tweede zijn narcisten in het begin van de relatie de meest fantastische partners op alle gebieden. Ze overweldigen je met liefde, aandacht en zorgzaamheid. Ze zijn in staat om een behoefte daarnaar op te wekken terwijl je niet eens wist dat je die had. Dan presenteren ze zichzelf als het antwoord op die behoefte. Daarnaast zijn ze (zelfs voor professionals) niet herkenbaar als mensen met een ernstige psychische aandoening. Ze zijn vaak intelligent en succesvol en doen zich stabiel voor.

Als je je eenmaal echt gegeven hebt aan een narcist en ze voelen dat jij als het ware “van hen” bent dan begint de zeer berekende manipulatie, ook wel gaslighting genoemd. In het kort betekent dit dat ze meest afschuwelijke dingen doen of zeggen om het vervolgens zo te presenteren dat je begint te geloven dat het jouw schuld is. Dat er iets mis is met jou. Et voilà ook hier heeft de narcist het antwoord op. Namelijk hemzelf (haarzelf kan natuurlijk ook). Hij is degene die van je houdt en je vergeeft. Je kunt hem geen groter plezier doen dan jezelf te verontschuldigen zodat hij je kan vergeven en dan komt je beloning: hij is weer net zo lief, charmant en zorgzaam als aan het begin van de relatie. Totdat hij je weer meesleept in de ene na de andere fysieke of verbale vernedering. Als je uit de relatie probeert te stappen volgt er een charmeoffensief van megaformaat. Hij toont berouw, gaat diep door het stof en is wederom zijn liefste zelf. Het is zo verwarrend voor de nog altijd empathische partner dat ze gaat twijfelen aan zichzelf en zo hem weer terugneemt.

(Ex) partners van narcisten komen zo ver van zichzelf af te staan dat ze het Stockholmsyndroom ontwikkelen. Dit is geen psychische aandoening waar je mee gediagnosticeerd wordt maar een overlevingsstrategie die je onbewust ontwikkelt. Om geen slachtoffer te worden van zijn terreur moet je je volledig aanpassen aan hem, je voegen naar zijn emoties en gedragingen. Waardoor je meer bezig bent met het gevoel van de dader dan van jezelf. Zo krijgt hij controle over je hele leven en raak jij zo ver verwijderd van jezelf dat je (bijna) gelooft dat hij de enige is voor jou. Mocht je echt weggaan bij hem dan heeft hij nog een heel ander arsenaal voor je klaarstaan: stalking, bedreiging en manipulatie.

Ook voor de omgeving is dit heel heftig om mee te maken. Veel verder dan te smeken om bij de narcist weg te gaan komen ze vaak niet. Als het slachtoffer dit dan niet doet wordt de omgeving vaak wanhopig en blijven ze weg waardoor het slachtoffer geïsoleerd raakt en dus een nog makkelijker prooi voor de narcist wordt.

In mijn boek ‘Monddood-aan een narcist ontsnapt’ neem ik je mee in mijn verhaal en kun je goed zien hoe zich dit bij mij ontwikkelde maar ook hoe ik er weer uitkwam. In het laatste deel: de feiten achter het verhaal heb ik adviezen opgenomen voor zowel het slachtoffer als de omgeving, hulpverlening en politie. Tevens tref je hier een onderzoek aan bij andere slachtoffers en een checklist: is mijn partner een narcist. Klik hier voor meer informatie.

Liefs,

Annemarie

Trauma overwinnen

Nu ik me in de laatste fase van het uitbrengen van mijn boek ‘Monddood-aan een narcist ontsnapt’ bevind krijg ik regelmatig de vraag of ik het trauma overwonnen heb. Hier kan ik volmondig “ja” op antwoorden. Het feit dat ik mezelf niet langer monddood laat maken door het boek te hebben geschreven is wellicht het grootste bewijs daarvan.

Maar veel belangrijker is natuurlijk hoe ik me voel. Ik voel me niet langer een slachtoffer, schuldig, beschaamd of veroordeeld. Ik ben weer “gewoon” Annemarie. Het terugvinden van je eigen identiteit is het allerbelangrijkste na narcistische/psychopathische mishandeling. Zaken die voor anderen zo makkelijk zijn als weten waar je voor staat, dat je oké bent zoals je bent, dat je genoeg bent en ertoe doet wat anderen ook zeggen of doen komen niet vanzelf als je identiteit je ontnomen is. Dat kost tijd, energie en werk.

Ik ben trots op waar ik nu sta. Zo trots dat ik een tatoeage op mijn linker bovenarm heb met de tekst: “I am enough”. Het is een dagelijkse herinnering aan mijn overwinning. Ik heb het niet alleen overleefd maar ik leef weer. Dat wil overigens niet zeggen dat ik dankbaar ben voor de achtjarige hel waarin ik geleefd heb of dat ik het hem vergeven heb. In tegenstelling tot wat velen beweren geloof ik niet dat vergeven louterend is als de dader niet oprecht berouw kan tonen. Mijn boosheid is een recht waar ik hard voor gewerkt heb om weer te mogen voelen en geeft me de kracht en de energie om vol in het leven te staan.

Liefs,

Annemarie

PS wil je meer informatie over mijn boek? Klik dan hier

Het schilderij van oma

Het schilderij van oma

Zeven maanden geleden had ze samen met haar man dit prachtige huis gekocht en vandaag was het zo ver; de overdracht van dit fantastische pand uit 1880, ooit een bankgebouw en door de jaren heen een woonhuis geworden.  De laatste 10 jaar zorgvuldig gerenoveerd door de laatste eigenaren. Al zeven maanden zag ze het voor haar; de langgerekte hal met originele granito vloeren die klonken als een glanzende zwarte concertvleugel, de ornamenten die als engelen het plafond sierden, de werkelijk schitterende glas-in-lood ramen die haar deden denken aan dat kleine kapelletje in Umbrië, ‘en suite’ deuren zoals vroeger bij haar oma thuis in Rotterdam, de diepzwarte schouwen waar ze de warmte die er vanaf gloeide als ze zouden branden al op haar blanke huid kon voelen, de prachtige oude gerenoveerde deuren die roken naar het bos na een regenbui en het absolute pronkstuk van het huis: de statige bordes-trap met de mooiste glas-in- lood ramen er boven die haar tijdens de eerste bezichtiging kriebels in haar buik hadden gegeven. Hier gingen haar gezin en zij het geluk vinden. In de tuin aan de Rijn zag ze haar immer vrolijke cockerspaniël dartelen.

Toch hadden de afgelopen 7 maanden haar ook iets anders gebracht; een hernieuwd verlangen naar een gestolen erfstuk. Ineens had ze zichzelf op marktplaats en veiling websites zien zoeken naar het schilderij wat ze meer dan 18 jaar geleden erfde van haar oma. Het donkere schilderij van de indrukwekkende Laurenskerk in Rotterdam. Als kind staarde ze met grote ogen naar dit schilderij wat boven de klassieke velours bank van haar oma hing. Ze rook de geur van doorgekookte aardappels en gestoofd vlees als ze terugdacht aan dit tafereel. Het schilderij intrigeerde haar alsof ze naar een psychologische thriller keek. Het was donker en groots als een crescendo muziekstuk. De witte pilaren en welvingen van de binnenkant van de kerk sprongen uit de donkere achtergrond en glas en lood ramen als een frisse bries op een te warme zomerdag. De grote zware gouden lijst die het geheel omlijstte wekte de indruk dat dit een heel belangrijk schilderij was.  Haar oma had haar zien staren en zei: hier ben ik met je opa getrouwd kind. De mysterieuze opa die ze nooit gekend had omdat hij overleed toen haar moeder pas vijftien jaar oud was. De opa waarover oma zulke mooie verhalen kon vertellen.

Opa die door de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog was meegenomen toen hij eten van hen stal om zijn gezin te voeden. Met veel verve vertelde ze over hoe ze maanden zonder iets van hem te vernemen op hem wachtte en hem dood waande totdat hij op een dag ineens weer voor haar stond. Goede Duitsers, zei oma met opgeheven vinger en haar altijd doordringende blik met haar blauwgrijze ogen, waren er ook in de oorlog en die hadden opa gered door hem een boot te geven en zo was hij bij haar teruggekeerd. Jouw opa had Fries bloed en jij hebt zijn hoge jukbeenderen van hem geërfd zei ze tegen haar.

’s Avonds lag ze dan bij oma in haar krakende tweepersoonsbed en met haar kunstgebit uit fluisterde oma haar toe dat ze haar niet weer moest schoppen zoals ze eerder eens gedaan had in haar slaap. Zonder kunstgebit vond ze oma altijd een beetje eng dus nam ze zich voor om heel rustig te blijven liggen en zo lag ze te dagdromen over die mysterieuze dappere Friese opa. De volgende ochtend maakte oma dan witte boterhammen met basterdsuiker voor haar. Oma was slim en ook een beetje sluw oma wist hoe ze haar, als de slechte eter die ze was, aan het eten kon krijgen. De bruine basterdsuiker knisperde tussen haar tanden en zo kwam de zoete volle smaak vrij op haar tong, het wittebrood vermengde zich en smolt samen met de suiker tot een zanderige sensatie in haar mond. Niet tegen je moeder zeggen he?! zei oma dan met geheimzinnige glimlach maar met die onmiskenbare dwingende ogen. Om vervolgens als haar moeder haar kwam ophalen trots te zeggen dat ze wel twee boterhammen had gegeten die ochtend. Ze hield haar mond wijselijk dicht. Haar moeder zorgde altijd voor gezonde bruine boterhammen met kaas die ze nu eenmaal niet zo lekker vond als die witte kleffe boterhammen met die zalige bruine basterdsuiker en die liet ze zich niet zomaar ontnemen.

Op een dag toen oma haar weer zag staren naar het statige schilderij zei ze dat als zij er niet meer zou zijn het schilderij voor haar zou zijn. Daar schrok ze van; ten eerste wilde ze dat haar oma er altijd zou zijn maar zo’n belangrijk schilderij dat leek haar een veel te grote verantwoording. Haar oma heeft gelukkig nog lang in haar leven mogen blijven. Ze sliep vredig in op haar drieënnegentigste, vier weken nadat haar grootste wens in vervulling was gegaan: overgrootmoeder worden.  Met haar zoon in de maxicosy sprak ze haar laatste woorden tot oma in het crematorium nog niet wetend welk drama zich in de jaren erna zou afspelen in haar leven.

Na de zelfverkozen dood van de vader van haar kind en de afschuwelijke beschuldigingen van haar zwager en stiefzoons dat zij schuldig geweest zou zijn aan zijn dood willigde ze toch het verzoek van haar zwager in om wat spullen van sentimentele waarde uit hun huis te mogen halen voor haar stiefzoons. Niet wetende dat ze met twee vrachtauto’s en acht man haar huis zouden plunderen en alles waarvan ze dachten dat waarde had mee zouden nemen. Dus ook het stukje wat voor haar van emotionele waarde was; het schilderij van oma. Plots een jonge weduwe met een peuter had ze hier destijds niet zo over nagedacht maar nu was er iets veranderd; ineens was het terugvinden van dit schilderij belangrijk geworden. Ze wist niet zo goed waarom. Wellicht kwam het door de rijke historie van hun nieuwe huis. Haar oma in 1910 geboren had dit geweldig gevonden en was zeker ‘groos’ geweest op haar kleindochter. Helemaal omdat oma op haar twaalfde al als dienstmeisje in dit soort huizen voor rijke mensen werkte. Dus nu voelde ze zich eindelijk ‘verantwoordelijk’ genoeg om dit schilderij een waardig nieuw thuis te geven. Maar in die zeven maanden was het haar niet gelukt om het schilderij te vinden en nu ze dan eindelijk de sleutels zouden krijgen voelde het alsof ze oma gefaald had.

Vannacht had ze over oma gedroomd. Oma was in haar nieuwe huis en liep bewonderend rond. Met indringende ogen nam ze alles in haar op en alsof ze Koningin Juliana zelf was schreed oma van de bordestrap waar ze op haar stond te wachten. Kijk meisje ik ben al in jouw nieuwe huis en zie jou, maar dat wist je al he?! Ze keek naar oma en wist dat het waar was. Jij en ik, sprak oma, waren allebei te vroeg weduwe en je hebt net als ik hard gewerkt voor je kind. Je hebt me allesbehalve gefaald en je hebt het schilderij zelf niet nodig om mij en alles wat we samen beleefd hebben te herinneren; dat neemt niemand jou ooit af.

In de badkamer van het huis wat ze binnenkort zou verlaten mijmerde ze nog na over haar droom terwijl ze de ring die ooit van haar oma was en die ze later van haar moeder had gekregen om haar middelvinger schoof. Ze droeg hem eigenlijk nooit, de ring met granaten in een bloemvorm leek altijd wat te overdreven aan haar tengere vinger. Maar vandaag leek het gepast; zo zou oma nog sterker bij de overdracht van haar nieuwe huis aanwezig zijn.

Annemarie Braun

PS wil je meer informatie over mijn boek ‘Monddood-aan een narcist ontsnapt’ ? Klik dan hier

tijd

Tijd is Leven

Tijd is Leven

Waarom investeren we zo weinig in onszelf?

Deze week volgde ik een onlinetraining van een businesscoach en niet veel van wat hij zei deed echt iets met me. Totdat hij zei: “Tijd is leven”. Dat kwam binnen. Ineens realiseerde ik me dat dat is wat ik mensen wil geven: tijd en dus leven.

Want wat me enorm raakt is hoeveel mensen niet in zichzelf investeren. Er wordt geld gestoken in kleding, vakanties, een auto of de meer onschuldig ogende zaken als regelmatig een beker koffie bij een bekende Amerikaanse koffie keten, een terrasje pakken of een lunch kopen in plaats van deze zelf maken en meenemen. Reken vooral die laatste zaken maar eens uit wat die je op maandbasis kosten.

Natuurlijk zijn bovenstaande zaken allemaal prettig en leuk. Ik vind een aantal ervan ook erg plezierig. Maar als je niet lekker in je vel zit: je lijf, je hoofd of je hart je regelmatig signalen geven dat je je leven voorbij aan het rennen bent dan zijn het geen zaken die je een echte permanente oplossing gaan geven. Je kunt het vergelijken met een aspirine nemen terwijl je geopereerd moet worden. Kun je je het allebei veroorloven dan is er niets aan de hand.

Maar als er keuzes gemaakt moeten worden dan wordt er maar weinig echt gekozen voor het eigen duurzame geluk en gezondheid.

Regelmatig doen we vanuit de yogastudio kennismakingsaanbiedingen om zo de drempel te verlagen. Veel mensen reageren hier positief op. Na de lessen vertellen ze me wat het met hun lichaam, hoofd en hart doet. Toch gaat een aantal mensen die wel de positieve effecten ervaren na de aanbieding niet door. Want dat wat hen zoveel brengt kost geld en tijd.

Bij therapiesessies merk ik het soms ook: als de vergoeding door de zorgverzekeraar ophoudt of als ze er vrij voor moeten nemen van hun werk stoppen mensen soms terwijl ze eigenlijk nog niet helemaal klaar zijn. Ze hebben al behoorlijk wat inzichten en opluchting ervaren maar ze zijn nog niet helemaal waar ze graag hadden willen zijn.

Wat dat betekent is dat ze tijd en dus leven verliezen. Want elke week yoga of nog net een paar sessies meer had ze tijd, echte tijd voor zichzelf gegeven. Nu proberen ze het maar zelf weer. Wat ze onnodig veel tijd, moeite en pijn kost. Want mijn kennis en ervaring die graag met ze deel laten ze nu liggen. Het zelf uitzoeken terwijl een ander dat al voor je gedaan heeft kost onnodig veel tijd. Tijd die ze hadden kunnen gebruiken om hun leven met twee handen te kunnen pakken.

Ze missen de bevrijding die een leven met een gezond en energiek lichaam je brengt. Maar ook de rust in je hoofd en een warm, gelukkig en passievol hart als je echt in het leven kan staan zoals je graag zou willen.

Waarom doen we onszelf toch zo tekort? Alle zaken waar de tijd en het geld wel naar toegaan zijn vergankelijk. Je zult ze niet je hele leven bij je dragen. Je wordt er geen gelukkiger mens van en toch vinden we ze vaak belangrijker.

Wat ik vaak hoor: “ja maar de kinderen gaan zo graag naar ………. of mijn partner vindt het zo fijn als …….. of mijn werk vraagt wel dat ………”. Dat zal vast zo zijn maar wiens leven is het precies? Dit leven zoals je het nu leeft, leef je maar één keer en de klok tikt harder dan je denkt. Daarnaast hoe fijn zouden jouw kinderen, partner en zelfs je werkgever het wel niet vinden als je gewoon goed in je vel zit, je gezond voelt en echt aanwezig kunt zijn? Is dat niet veel waardevoller ook voor hen?

Wees je bewust van hoe je je tijd besteed want tijd is je leven en dat leef je maar één keer.

Het was voor mij zo belangrijk dat ik het nog makkelijker voor jou gemaakt heb met een online traject wat maandag 23/4 start. Je kunt het vanuit je eigen huis en in jouw eigen tijd en tempo coaching, yoga en meditatie onder mijn begeleiding volgen. Dus gebruik maken van al mijn kennis, opleidingen, 10 jaar ervaring met het werken met cliënten en yoga- en meditatie lesgeven zonder daar iets voor op te moeten geven. Daarnaast bied ik je ook 24/7 ondersteuning voor die momenten dat je het even niet alleen wilt doen.

Wil je meer weten, alvast (gratis) kennis met mij en mijn manier van werken maken? Schrijf je dan in voor het online webinar a.s. zaterdag 21/4 om 16:00. Zelfs als je er niet live bij kunt zijn. Want als je je inschrijft krijg je de opname in je e-mailbox. Schrijf je hier in

Meer informatie over het online traject wat a.s. maandag 23/4 start vind je hier 

Warme groet,

Annemarie

Annemarie Braun is psychodynamisch therapeut, coach en yogadocent. Meer over Annemarie? Klik hier

Hier vind je Annemarie op: Facebook, LinkedIn, Instagram en Twitter

Gebroken

Positief denken, een illusie?

Positief denken, het negatieve omdraaien naar het positieve en vooral alles wat negatief is meteen loslaten is nu de trend. Maar ik krijg acuut jeuk van al die “positief denken goeroes” die overal te pas en te onpas opduiken. Wat een onzin: er kan toch geen dag zijn zonder nacht. Geen licht zonder duisternis.

In mijn praktijk zie ik ook zoveel mensen worstelen met die hele “positief denken beweging”. Zich zelfs schuldig voelen als ze zich gewoon rot voelen. Zeker het type mens, waar ik me in gespecialiseerd heb, dat altijd doorgaat. Dit noem ik de harde werkers (zie mijn vorige blog) die overtuigd zijn dat als je maar hard genoeg je best doet dan……. worstelen met dit “mode” verschijnsel dat ook onze Social Media in greep lijkt te hebben.

Het hebben van gevoelens en gedachten is volkomen normaal en natuurlijk. Tegen “negatieve” gevoelens (ook zoiets wie heeft ooit bedacht dat minder fijne gevoelens als pijn, angst, boosheid en verdriet “negatief” zijn) vechten is niet alleen een stukje van jezelf ontzeggen. Maar maakt de relatie met jezelf steeds complexer. Het creëert een innerlijk conflict en dus stress. Het soort stress wat snel chronisch wordt. Hetzelfde geldt voor negatieve gedachten; ook die hebben we allemaal. Het “wegpoetsen” van die gedachten vergt veel energie. Terwijl ze toestaan NIET hetzelfde is als er in geloven en het onderdeel laten zijn van wie je bent.

Gevoelens en gedachten er laten zijn brengt je juist dichter bij wie je bent. In het hier en nu zijn, het leven ontvangen maakt je authentiek, mens en vooral heel. De bonus is dat als je het toelaat er ook weer echte ruimte is voor iets anders. Iets echts, niet iets wat door een of andere “positief denken goeroe” bedacht is. Hoe ik dit zelf op dagelijkse basis ervaar lees je hieronder naar aanleiding van een recent voorbeeld uit mijn eigen leven daarna zal ik het hoe en wat van het toelaten van gevoelens en gedachten uitleggen.

==

Mijn man liet HET GLAS uit zijn handen vallen en het landde het in duizend stukjes op de grond. Mijn blauwe Starbucks thee glas, ruim 20 jaar geleden gekocht in de Verenigde Staten. Het eerste wat ik kocht toen ik geëmigreerd was. Sindsdien drink ik er elke dag thee uit. Het glas was de hele wereld al over geweest; had relaties, mijn remigratie na 5 jaar en heel veel meer doorstaan zonder ook maar een scheurtje of een barstje. Dat glas was een dagelijks ritueel voor mij en hoorde gewoon bij me.

Maar het glas brak niet alleen, ik brak ook. Net als het glas lag ik ineens in duizend scherven op de grond. Terwijl mijn hoofd zei: “het is een glas, het is maar een ding” zei mijn hart iets heel anders. Mijn hart begon me te vertellen dat niet alleen het glas maar ook ik gebroken was. Veel belangrijke dingen in mijn leven waren plotsklaps veranderd, nieuw en voelde kwetsbaar.

Vijf maanden geleden heb ik een operatie ondergaan voor endometriose (zie mijn vorige blog) Het herstel van de operatie verliep moeizaam en langzaam. De operatie bleek complexer dan de artsen hadden verwacht. Het weefsel was door en op veel van mijn organen gegroeid en ook mijn baarmoeder en laatste eierstok konden niet behouden blijven. Diverse complicaties zorgde voor meerdere ziekenhuis opnames en een vertraagd herstel. Tegelijkertijd vierden de opvliegers en stemmingswisselingen vanwege de plotse menopauze hoogtij. Mijn leven lag dus eigenlijk totaal overhoop. Maar mijn eigen zaak moest wel overeind gehouden worden zonder mijn aanwezigheid. Ik stond duidelijk op de overlevingsstand: regelde vanuit het ziekenhuis of thuis in bed vervanging voor de yogalessen, probeerde elke dag of ik al wat yogahoudingen kon doen en stelde doelen voor mezelf. Ik leefde dus in de toekomst en niet in het hier en nu.

Tot ik brak, toen mijn glas brak. Manlief vloog direct op eBay op zoek naar dit glas. Hij wilde zijn meisje weer laten lachen als een ware “positief denken goeroe” en voelde zich schuldig voor iets wat per ongeluk gebeurd was. En wat een geluk: het bleek een limited edition te zijn die rare Amerikanen nog helemaal nieuw in een doos hadden bewaard. Voor wat dollars liet manlief deze zo naar Nederland vliegen. Die Ebay’ers moesten eens weten dat ik al 20 jaar dat limited edition glas elke dag gewoon gebruikt had en (nog erger) zelfs in de vaatwasser zette. Natuurlijk was ik oprecht blij (het is buiten de geschiedenis om gewoon ook een superfijn glas) maar vooral ontroerd door zijn poging. Zoonlief sprak de lieve woorden: “sorry mama dit zijn zoveel scherven die kan ik ook echt niet meer lijmen” toen hij mij zo zag huilen.

Zoonlief sprak de waarheid: voor het glas maar meer nog voor mij. Mijn gevoelens waren niet te lijmen; er was in mij gewoon heel veel verdriet, pijn, angst en boosheid. Dus besloot ik mezelf dit toe te staan om te voelen wat er echt was. Ik ben terug in het hier en nu gestapt door mezelf weer toe te staan te voelen.

Mijn angst voor de toekomst; ik had het gevoel met lege handen te staan; opnieuw te moeten beginnen met een lijf dat ik nog niet ken maar wel van mij is, mag er zijn. Mijn boosheid over dat ik me in de steek gelaten voelde door sommigen en teleurstelling dat er mensen zijn die zakelijk bewust gebruik hebben gemaakt van mijn kwetsbare situatie mag er ook zijn. Mijn verdriet over het verlies van hoe mijn lijf ooit was, mag er zijn. De onzekerheid over of het nu, na 4 operaties in de afgelopen 8 jaar, ook echt klaar is met de endometriose mag er zijn.

Alles mag er weer zijn maar ik koppel geen conclusies, oordelen of betekenissen aan mijn gevoelens en gedachten.

==

Het hebben van gevoelens en gedachten is volkomen normaal en natuurlijk. Tegen gevoelens en gedachten vechten, ontkennen of opleuken door zo het zogenaamd “positief denken” maakt niet dat ze miraculeus verdwijnen. Hiermee creëer je slechts een innerlijk conflict. Het enige wat gevoelens maar ook gedachten echt willen is gezien en erkend worden voor wat ze zijn.

Dit betekent overigens niet dat je je dan voorgoed volledig in de ellende stort en een hekel aan jezelf krijgt. Het gaat erom dat je gedachten en gevoelens leert zien voor wat ze zijn: momentopnames. Onze gevoelens en gedachten bepalen niet onze identiteit, ze zijn niet wie we zijn.

In de yogalessen vergelijk ik onze gevoelens en gedachten vaak met onze ademstroom. Deze komt tot je en gaat weer bij je vandaan. Het leven stroomt letterlijk door je heen. Hetzelfde geldt voor gedachten en gevoelens.

Gedachten en gevoelens zijn dus geen enkel probleem zo lang je er maar geen betekenis, verhaal, oordeel aankoppelt of jouw identiteit eraan ontleent. Je BENT NIET verdriet/boosheid/angst/blijdschap er IS op DIT moment verdriet/boosheid/angst/ blijdschap in jou.

Omdat je negatieve gedachten HEBT wil niet zeggen dat jij ook negatief BENT. Besef dat als je gevoelens en gedachten bevecht/ontkent/beoordeelt/opleukt of ze iets over jou laten zeggen dat je dan vecht tegen de stroom van het leven in jou. Dit is hoe je innerlijke stress creëert en steeds verder bij jezelf vandaan komt te staan.

Ontvang alles wat er op je pad komt; voel wat je voelt, denk wat je denkt, accepteer het volledig zoals het is en zoals het niet is en verander niets. Blijf in het hier en nu door je aandacht bij je adem te houden (je adem gebeurt tenslotte altijd nu) maar laat het daarbij en je zult zien dat de levensstroom je vanzelf weer iets anders brengt.

Besef dat alle verhalen, betekenissen en oordelen die je aan je gedachten en gevoelens koppelt voortkomen uit het verleden of uit angst voor de toekomst. Maar het verleden bestaat niet meer, zelfs het recente verleden, en de toekomst bestaat nog niet, ook al lijkt het heel nabij. Dus is het niet nodig om het verleden of de toekomst ook maar enige waarde te laten geven aan wat er in het hier en nu IS.

Het bijzondere is dat als je niet tegen vecht tegen je gevoelens en gedachten of ze ontkent of opleukt er dan ineens momenten zijn waarop er weer ruimte is voor iets anders. Zo kon ik steeds vaker ook weer intense dankbaarheid voelen voor wat er wel was gewoon hier en nu. Bijvoorbeeld de zorg en steun uit mijn directe omgeving en de vele kaartjes, bloemen, berichtjes, bezoekjes en zelfs cadeautjes uit de meest onverwachte hoeken.

Ik mediteer, wandel, doe ademhalingsoefeningen en beoefen yoga om me te helpen gewoon te zijn bij wat er wel en niet is. Zijn bij wat er NU is geeft me ruimte maar geen “instant happiness”. Sommige momentopnames (gevoelens/gedachten) duren nu eenmaal langer dan anderen. En natuurlijk, zoals je ook hebt kunnen lezen in mijn voorbeeld, gebeurt het regelmatig dat we toch weer in een verhaal, betekenis of oordeel stappen. Zodra je dit opmerkt (bij mij was dat in het voorbeeld het moment dat mijn glas brak) wees dan vriendelijk voor jezelf en breng jezelf terug naar het hier en nu.

Geduld is een schone zaak zei mijn oma al en dat is soms nodig met het leven nemen zoals het is. Maar in mijn ogen is dat de enige manier om te zijn wie je werkelijk bent nu. Het helpt mij om mezelf als een journalist te zien die verslag uitbrengt over wat er gebeurt in en met Annemarie. Zo blijf ik nieuwsgierig naar wat er is en hoe het zich ontwikkelt zonder oordeel. Dus ik ben en blijf benieuwd naar wie ik nu ben en word nu dat er zoveel verandert en leeft in mij.

Het leven verandert continue en het leven stroomt in ons dus wij veranderen continue. Geen enkel gevoel of gedachte staat vast of bepaalt je identiteit als je de levensstroom toestaat door je heen te gaan zonder oordelen, betekenissen of verhalen uit het verleden.

Dus in plaats van het veel gebruikte “Let it go” zou ik willen zeggen “Let it flow”.

Liefs,

Annemarie