Berichten

Het is jouw schuld!

/0 Reacties/in /door

Waarom is de schuldvraag toch zo belangrijk voor ons?

Afgelopen week had ik een ontzettend fijn en inspirerend gesprek met een geweldig leuke jonge vrouw. Ze vroeg me: “Annemarie, hoe komt dat nou dat mensen zo graag iemand de schuld van iets willen geven?”. Deze vraag kwam naar aanleiding van een vreselijk ongeluk nog niet zo lang geleden in de omgeving waar wij beiden wonen. Nu bleek dat in dit geval de schuld lag bij een machine. Maar het was een groot onderwerp van gesprek geweest in onze omgeving.

De politie was expres zo snel mogelijk naar buiten gekomen met het feit dat dit vreselijke ongeval toch echt door de machine en niet door een persoon kwam. Het leek wel of iedereen het nog belangrijker vond te benadrukken dat het niet de schuld was van een persoon verwikkeld in het ongeluk, dan hoe verdrietig de hele situatie was voor alle betrokkenen.

“Want we maken toch allemaal fouten?” vroeg ze verder. Ik vertelde haar dat dit inderdaad het geval is. Op dagelijkse basis maken we allemaal “fouten”, zijn we verminderd alert, doen we iets wat eigenlijk niet mag of trappen we in paniek op het gaspedaal in plaats van op de rem. Dat doen we allemaal, dat maakt ons mens. Het is ook over het algemeen geen probleem. Totdat onze verminderde alertheid, fout, paniek of iets wat niet mag desastreuze gevolgen heeft. Als iemand of meerdere personen het leven er door verliest, de fysieke of geestelijke gezondheid van een ander er onder lijdt, de ander of jijzelf op wat voor manier ook grote schade lijdt dan komt er ineens een grote “zoek de boef” hetze op gang.

We lijken dan massaal vergeten te zijn dat we allemaal wel eens een auto in het verkeer niet zien, ons rot schrikken omdat er ineens een kind de weg op komt rennen, dat we even afgeleid zijn, de verkeerde knop indrukken of per ongeluk iets doen of zeggen wat die ander enorm raakt. Dat wij echter op die momenten gewoon stomweg geluk hebben omdat het geen desastreuze gevolgen heeft.

Ik heb het hier niet over bewust onverantwoord gedrag. Maar over die “oeps momenten”. De gevolgen kunnen groot zijn en je moet er de rest van je leven mee leren leven. Maar het gebeurt ons allemaal. Niemand uitgezonderd. En toch, als het een ander gebeurt en het gevolg is desastreus dan voelen we ineens een enorme behoefte om met onze vinger te gaan wijzen. Het is jouw schuld. Hoe kun je nou zo dom zijn. Dat doe je toch niet. Lees alleen maar eens de afschuwelijke reacties op sommigen nieuwsberichten. Zo ben je als je even niet oplet op z’n minst een ongeschikte moeder/vader/mens en dan druk ik het nog heel subtiel uit. Internet gebruikers gebruiken vaak hele andere taal en uiten zelfs de vreselijkste verwensingen.

De reden waarom we dit doen, vertelde ik de jonge vrouw, is om weer het gevoel te krijgen dat we controle hebben over het leven. Het moeilijkste in het leven is om te accepteren dat we allen sterfelijk zijn en we absoluut geen enkele controle hebben. Iedere controle die we denken te hebben is totaal gefingeerd. Dat is moeilijk om te accepteren. Het is moeilijk om te accepteren dat diegenen die wij het meest liefhebben in dit leven ineens van ons weggerukt kunnen worden, dat we en onze geliefden ernstig ziek kunnen worden, dat we werkeloos worden of er alleen voor kunnen komen te staan. Als we werkelijk onder ogen moeten zien dat ons dat iedere dag, de gehele dag door “zo maar” iets vreselijks kan gebeuren is dat haast niet te verteren. Daarom geven we graag iemand of iets de schuld. Dan hebben we zogenaamd de controle terug, dat kan het ons niet gebeuren. Want wij maken dat soort fouten niet, toch?

Maar die overtuiging brengt ook (faal)angst met zich mee en stress en een hang naar perfectionisme. Alles goed doen want dat gaat het niet fout. Dat maakt dat we in een soort kramp kunnen leven. Het kan zelfs zo ver gaan dat het je hele leven beheerst. De angst dat je kinderen iets overkomt, je partner, jezelf of naasten. Dat maakt het leven allesbehalve leuk. Het allermoeilijkste in het leven bevrijdt ons het meest: ACCEPTATIE. Accepteren dat je feilbaar bent, kwetsbaar bent en geen enkele controle hebt anders dan hoe je op situaties reageert. En zelfs dat is lastig als je intens veel pijn hebt, in paniek bent of gewoon moe. Wellicht nog lastiger is het om te accepteren dat anderen net zo feilbaar zijn als jijzelf. Dat de één niet minder fouten maakt dan de ander. Maar dat sommigen van ons de ongelooflijke dikke pech hebben dat het desastreus afloopt.

Hoe mooi zou het zijn als we ook compassie konden voelen voor hen die net als wij dagelijks even niet alert zijn, in paniek raken, afgeleid zijn en daar een ongelooflijk afschuwelijke prijs voor moeten betalen? Een die ze de rest van hun leven bij zich dragen. Als we daar compassie voor kunnen voelen, kunnen we dat ook naar onszelf. Volgens mij is er geen groter geschenk dan dat.

 

Veel liefs, Annemarie

Annemarie Braun is psychodynamisch therapeut, coach en yogadocent. Meer over Annemarie? Klik hier

 

zeg maar niets

Ik zeg maar niets

/0 Reacties/in /door

Steeds vaker denk ik: “zeg maar niets”. Steeds vaker zeg ik: “denk maar niets”. Daarna ga ik stoeien met de gedachte of dit dan niet slap is dat ik niets denk en zeg. Het maakt dat ik steeds minder vaker “een mening heb” en dat is maatschappelijk gezien niet zo geaccepteerd. Waar ik het over heb? Over: Oordelen.

Nog niet zo lang geleden zag ik op Facebook de volgende uitspraak voorbij komen: “You know my name, but you don’t know my story”. Dit raakte me. Het is namelijk iets wat ik vaak in mijn leven ben tegengekomen. Mensen hebben vaak een oordeel over mij (gehad), een oordeel wat ze baseren over iets wat ze denken te zien. Er zijn periodes dat mijn leven hierdoor allerminst makkelijk te noemen is geweest. Wellicht is dat hetgeen waardoor oordelen voor mij steeds moeilijker wordt. Ik ken de andere kant van de medaille.

We doen het natuurlijk allemaal en vaak ook onbewust. We denken iets te zien bij een ander of in een situatie (let op ik gebruik hier bewust: we denken iets te zien) en hup dat moet in een hokje geplaatst worden. We zien bijvoorbeeld een gezette vrouw ongezond voedsel eten en denken: “ja, zo is het gekomen, daarom ben jij dik”. Dik vinden we dan niet goed of niet mooi of niet gezond of blijken van niet gedisciplineerd genoeg zijn en als we niet uitkijken, gaan we ook nog in veroordelen: “Eigen schuld dus!”

Waarom doen we dat? Want is dat wel zo? We kennen haar niet en wellicht eet de persoon in kwestie al haar hele leven gezond en staat ze zichzelf vandaag even iets ongezonds toe (doen we dat niet allemaal weleens?) of lijdt ze aan een ziekte of is het simpelweg iemands genetische bouw of wellicht is eten de enige troost in haar leven. Iemand dik vinden is ook al zoiets, want dat is erg relatief en subjectief. Objectief gezien kun je eigenlijk alleen maar zeggen dat één dikker of dunner is dan de ander en dat betekent verder niets.

We oordelen omdat het voor ons denken makkelijker is. We hebben bepaalde normen en waarden ooit opgedaan en als iets daar binnen valt dan past het in dat hokje. Maar we doen het ook vanwege de vergelijking met onszelf. Want als je je op een bepaald gebied niet zeker over jezelf voelt dan helpt het om anderen als slechter te zien. Het geeft ons even een beter gevoel over onszelf.

Ook mijn werk als therapeut maakt dat ik steeds minder vaak een mening heb. De verhalen van een cliënt zijn zo veel interessanter, belangrijker dan een oordeel. Het bijzondere aan mijn werk vind ik dat iedere cliënt een eigen verhaal, een eigen waarom heeft en dat ik daar naar mag luisteren. Mocht ik toch een oordeel over een cliënt hebben die bij me binnenkomt valt deze eigenlijk direct weg als ik zijn of haar verhaal hoor. Dat is precies wat mist bij een oordeel op het eerste gezicht. Het verhaal erachter. Als we dat niet kennen, dan kan ons hoofd er een verhaal van maken en er dus een oordeel over hebben.

ik zeg maar niets blog foto

Is het erg om een oordeel hebben? Dat kan inderdaad heel erg zijn. Mensen die vanuit een oordeel veroordeeld worden hebben het zwaar. Ze worden buiten de groep geplaatst en raken in een isolement. Als je weet dat “erbij horen” een primaire behoefte voor mensen is dan weet je ook dat er niet bij horen diep in iemands ziel raakt.

Kinderen uiten hun oordeel vaak sneller dan wij. We noemen dat dan pesten. Met alle social media van deze tijd kan dit heel grootschalig worden. Steeds meer schrijnende verhalen bereiken ons dan ook via de media. Maar ook die berichten die de media niet halen zijn schrijnend, want opgroeien in een sociaal isolement draag je de rest van je leven bij je. Het vernietigt je zelfbeeld. In mijn praktijk zie ik zo vaak volwassenen die als kind gepest zijn. Soms wel meer dan 30 jaar geleden en daar nog elke dag last van hebben. Alleen maar omdat anderen een oordeel hadden.

Maar ook wij als volwassenen kunnen er wat van. Wij uiten het wellicht niet altijd zo direct als kinderen. We houden het wellicht voor ons, maar wel bij ons. Want hoe klein het (voor-)oordeel ook is, het is een label dat je nu aan die persoon gegeven hebt. De volgende keer dat je die persoon ontmoet reageer je (onbewust) vanuit dit label en kom je zo nooit achter het verhaal van deze persoon en zal het contact zich dus ook nooit verdiepen.

Op internet zijn volwassenen vaak zelfs nog erger dan kinderen. Oordelen over bekende en onbekende mensen die (meestal ongevraagd) in het nieuws terecht komen zijn vaak zo beledigend en mensonterend dat ik al enige tijd de reacties op nieuwsberichten mijd. Zelfs “gewone” posts op social media kunnen hele sterke oordelen opleveren. Kennelijk maakt de anonimiteit van het internet dat mensen zich vrij voelen om anderen openlijk te veroordelen. Mijn gedachte is dan: niet reageren kost minder tijd en energie en laat de ander in zijn waarde.

En wat doet het feit dat we weten dat als wij oordelen over anderen hebben, zij die dus ook over ons hebben met ons? Oordelen waar we geen invloed op hebben, net zo min als de mensen waar wij oordelen over hebben invloed hebben op onze oordelen simpel en alleen omdat we het verhaal niet willen horen? Bij veel mensen zorgt dit er voor dat ze zichzelf niet meer durven zijn. Proberen te voldoen aan het beeld waarvan ze denken dat de ander graag wil zien. Jezelf openstellen en kwetsbaar zijn is net zo moeilijk als het niet (ver-)oordelen van anderen.

Oordelen is niet makkelijk af te leren, zeker niet omdat het vaak onbewust en zo snel gaat. Maar het is zeker niet onmogelijk. Het begint bij het oprecht geïnteresseerd raken in het verhaal achter de mens, diens verhaal aanhoren met een open mind en aanvullende vragen stellen. Dan kun je je eventueel (en uiteraard mag je daarbij ook je onderbuik gevoel , niet je hoofd, mee laten tellen) een mening vormen.

Máár vraag jezelf ook eens af waarom het eigenlijk zo nodig is om altijd een mening te hebben. Daarnaast: wees ook eens aardig voor jezelf. Laat oordelen over jezelf los. Wees wie je bent, niet wie je vindt dat je zou moeten zijn. Wees kwetsbaar, vertel jouw verhaal. Dat lucht op en maakt ruimte. Ruimte voor jou maar ook voor een ander en diens kwetsbaarheid en verhaal.

De Yogahouding de Duif, Eka Pada Rajakapotasana kan hier goed bij helpen. Fysiek opent de houding het bekken en de onderrug en stretch je het been en de bilpieren. Omdat het bekken in de Yoga wordt gezien als het huis van onze gevoelens helpt dit je mentaal om oude gevoelens en oordelen los te laten. Laat los en geniet van de ruimte die het je geeft!

Open mind, warm heart!

Annemarie

Gelijk hebben

/in /door

“Holding on to anger is like grasping a hot coal with the intent of throwing it at someone else; you are the one who gets burned”. – Boeddha

Kortom; als je je vastbijt in je boosheid doe je jezelf pijn. Als je jezelf werkelijk vrij wilt voelen zal je oude rommel, zoals verwijten en boosheid moeten opruimen en tegelijkertijd het hier en nu moeten accepteren.

In mijn praktijk spreek ik wekelijks met stellen die ooit straal verliefd op elkaar waren. Er was een tijd dat ze elkaars hand vasthielden, elkaar verliefd in de ogen keken en dat nabijheid van die ander alleen al voldoende was om zich gelukkig te voelen. Nu kijken ze elkaar verbitterd aan, als ze al oogcontact maken. Ze zijn boos, die ander wil niet luisteren. Ze weten allebei zeker dat ze gelijk hebben en dat die ander de schuldige is. Weg zijn al die jaren die ze samen deelden in passie met of zonder kinderen die ze samen kregen en opvoedden. Ze spreken niet meer met elkaar maar wel over elkaar en hoe die ander het allemaal verkeerd ziet.

Je gevoelens uitspreken, in het hier en nu staan en de waarheid zeggen maakt dat je wereld vol van ruimte, vrede en mogelijkheden wordt. Maar een zeer belangrijk onderdeel hiervan is ook de behoefte om gelijk te hebben op te kunnen geven. We laten zoveel energie gaan naar gelijk hebben of krijgen. Bijna alle conflicten komen voort uit het feit dat mensen bevestigd willen krijgen dat ze gelijk hebben. Als we hier niet zo mee bezig zouden zijn, dan zou het ons niet zoveel doen als andere mensen iets denken of doen wat niet past bij onze overtuigingen. Haat en wrok ontstaan vanuit ons gevoel verkeerd te zijn behandeld. De meeste ruzies gaan eigenlijk over vanuit wiens perspectief de waarheid is.

Mensen vragen mij wel eens hoe het komt dat mijn partner en ik bij elkaar zijn terwijl we zo verschillen. Inderdaad op een aantal punten denken wij heel anders (gelukkig hebben we ook veel gemene delers hoor :-))  Uiteraard zijn ook wij met enige regelmaat boos op elkaar, raken we een kwetsbaar punt bij die ander, maar we blijven niet boos (althans niet lang). Op de een of andere manier gaat het bij ons redelijk natuurlijk om te accepteren dat er meer dan één waarheid is en dat de onze waarheden niet altijd synchroon lopen.

Yoga is zo’n voorbeeld: voor mij betekent Yoga een manier van leven, genieten, tot rust komen en tot mezelf komen. Voor mijn partner is het meer een soort sport. Dat hij überhaupt ooit in mijn lessen terecht is gekomen beschouw ik al als een wonder. Ik heb het hem nooit gevraagd en had het ook nooit van hem verwacht. De docent die mij opgeleid heeft tot docent weet waarschijnlijk tot de dag van vandaag wat hij zei na mijn afstuderen (hij was mee als proef leerling voor degenen die die dag afstudeerden). Hij zei: “dit heb ik gedaan voor mijn vrouw maar het was eens maar nooit weer”.

Maar goed hij doet inmiddels regelmatig mee en maakt ook echt vorderingen. Yoga is echter voor hem een soort sport, noodzakelijk voor het onderhoud van zijn lichaam. Hij vindt het niet echt heel leuk maar het is praktisch en effectief. Ik vind dat prima (overigens niet alleen voor hem maar voor een ieder die er voor kiest om Yoga zo te ervaren) en hij vindt het prima dat het voor mij iets heel anders is. Hij gunt het me en stimuleert me om het te doen omdat hij weet dat het me goed doet. Dat maakt het voor mij ook makkelijker om het hem op zijn manier te laten beleven. Het is niet nodig voor mij om hem (of wie dan ook) te overtuigen van wat ik vind dat Yoga “zou moeten zijn” want ik weet dat dat mijn waarheid is.

Wat zou er gebeuren als we de behoefte gelijk te hebben op zouden geven? Waarschijnlijk denk je nu: “ja, wacht eens even dat betekent dat je zegt dat die ander altijd gelijk heeft en dat je hem of haar een excuus geeft voor zijn of haar gedrag”. Dat is niet wat ik bedoel. Ik bedoel dat er een andere manier is om er naar te kijken waar je veel meer aan hebt. Je gevoelens uitspreken, de ruimte geven is iets anders dan gelijk hebben. Als je iets zeker weet en je zet je hakken in het zand dan is er geen ruimte voor zelfonderzoek/-reflectie. Er ontstaat geen mogelijkheid om dingen over jezelf te leren of andere mogelijkheden te ontdekken die je nog niet eerder had gezien.

Want wat kost het je om gelijk te hebben of te krijgen? Het antwoord op deze vraag is meestal: relaties, rust in je hoofd, gevoel van vrijheid, liefde, en echte kracht. We krijgen de genoegdoening van gelijk hebben, maar ja…… wat levert dat je echt op?

Als je vindt dat je ouders het niet goed hebben gedaan in je jeugd en je veroordeelt (in gedachten) ze daar nog steeds voor. Wat kost dat jou en wie doe je echt pijn?

Als je feedback krijgt, gecorrigeerd wordt of advies krijgt, wat doe je dan? De meesten van ons gaan zichzelf direct verdedigen. Vaak komt de kritiek binnen als “ ik ben niet goed genoeg” om vervolgens te gaan naar; “ik kan ook niets goed doen”. Dat doet pijn. Als die pijn niet naar binnen schiet en zich daar gaat zitten wreken gaat het naar buiten. Dan draaien we het om. Die andere persoon ziet het verkeerd of je legt uit waarom je het zo gedaan hebt, verzint excuses of je gaat in de directe aanval.

Angst huist achter dit alles. We voelen ons bedreigd. Gelijk willen hebben is geboren uit angst. We houden ons vast aan ons gelijk, omarmen onze angst. Hier zit geen enkele kracht in. Oorlogen gaan over wie er gelijk heeft. Hoeveel mensen hebben er al jaren niet gesproken met hun familie omdat ze weten dat ze gelijk hebben? Als je dat soort woede bij je draagt vraag jezelf dan af wie je eigenlijk pijn doet. Het is alsof je zelf vergif drinkt en wacht tot de ander sterft. Je hoeft echt geen grote vrienden te worden met de mensen die je geraakt hebben maar geef de woede en het gelijk willen hebben op, omwille van jezelf!

Als je in het hier en nu staat en werkelijk kijkt naar wat er gebeurd is, kom je er meestal achter dat de persoon waar je boos op bent niet echt gedaan heeft wat je hem/haar verwijt. Dat wat de ander gedaan heeft (hoe traumatisch ook) veroorzaakt niet de pijn die je van binnen voelt. De pijn die je voelt komt van jouw interpretatie. Misschien herinnerde het je aan iets pijnlijks uit het verleden, was je angstig of voelde je je bedreigd. Je denkt dat jouw standpunt de enige waarheid is, maar waarom zouden er niet meerdere waarheden kunnen zijn die allebei even waar zijn? Of zoals de Amerikanen zeggen: Let’s agree to disagree.

De driehoekshouding (Trikonasana) geeft je alle ruimte in je lichaam om boosheid los te laten. Je voelt goed je twee voeten aan de grond waardoor je in het hier en nu wordt gehouden. Fysiek versterkt het je rug, je benen en buikspieren en verlengt het de hamstrings. Bekijk het filmpje en….

Laat het gaan en geniet van de ruimte die het je geeft!

Annemarie